Deniz İş Kanunu – Çalışan Hakları
YARGITAY 13. HUKUK DAİRESİ
Esas Numarası: 2016/4919
Karar Numarası: 2018/9103
Karar Tarihi: 08.10.2018
Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. KARAR Davacı, davalı şirket nezdinde ve davalı şirketin işleteni olduğu gemilerde yağcı olarak çalıştığını ve iş sözleşmesinin haksız şekilde işverence feshedildiğini ileri sürerek, kıdem ve ihbar tazminatları ile izin, vergi iadesi, fazla çalışma, hafta ve genel tatil alacaklarını istemiştir.
Davalı, görev, yetki, zamanaşımı ve husumet itiraz ve defilerinde bulunarak, davanın reddini istemiştir. Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, iş sözleşmesinin işçi tarafından haklı sebeple feshedildiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Dava, yabancı bayrak taşıyan gemide iş akdiyle çalışan davacıya ödenmeyen işçilik alacaklarının tahsili istemine ilişkindir. Davacı, davalı şirketin işleteni olduğu gemilerde yağcı olarak çalıştığını ve iş sözleşmesinin haksız şekilde işverence feshedildiğini ileri sürerek, kıdem ve ihbar tazminatları ile izin, vergi iadesi, fazla çalışma, hafta ve genel tatil alacaklarını istemiştir.
Davalı davanın reddini dilemiştir. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nce verilen bozma kararı uyarınca verilen görevsizlik kararı üzerine yargılama yapılarak, mahkemece, Deniz Kanununun hükümleri esas alınarak düzenlenen bilirkişi raporunu hükme esas alarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Uyuşmazlık yabancı bayraklı gemide iş akdiyle çalışan gemi adamının işçilik alacaklarının belirlenmesinde hangi kanun hükümlerinin uygulanacağı noktasında toplanmaktadır.
Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının işçilik alacakları Deniz İş Kanunu hükümleri doğrultusunda belirlenmiş ise de 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 1. maddesine göre denizlerde göllerde ve akarsularda Türk bayrağını taşıyan yüz veya daha yukarı grostonilatoluk gemilerde bir hizmet akti ile çalışan gemi adamları ve bunların işverenleri hakkında bu kanun uygulanır. Diğer bir deyişle Deniz İş Kanunu kapsamında olmanın ön koşulu hizmet akti ile çalışılan geminin Türk bayrağı taşımasıdır. Anılan Kanun’un 46. maddesine göre “Bu kanun (Deniz İş Kanunu) kapsamına giren gemi adamlarıyla bunların işveren veya işveren vekilleri arasında bu kanundan veya hizmet akdinden doğan davalar hakkında, 5521 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
Davacının yabancı bayraklı gemide çalıştığı gözetildiğinde, yukarıda yapılan açıklamalar ışığında işçilik alacaklarının belirlenmesinde, Deniz İş Kanunu’nun uygulanması doğru olmayıp davacının işcilik alacaklarının belirlenmesinde 6098 Sayılı TBK.’nun veya (818 sayılı Borçlar Kanunu) uygulanacaktır. O halde mahkemece, 6098 Sayılı TBK.’nun veya (818 sayılı Borçlar Kanunu)hükümleri dikkate alınarak konusunda uzman bilirkişiden taraf, mahkeme ve Yargıtay denetimene elverişli olacak şekilde rapor hazırlanması sağlanarak hasıl olacak sonucu uygun karar verilmelidir.
Mahkemece, açıklanan hususlar göz ardı edilerek yanılgılı değerlendirmeyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir. 2-Bozma nedenine göre, davalının sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle; hükmün BOZULMASINA, 2. bentte açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/I maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 08/10/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.