Emin Evim ve Benzer Kuruluşlar Hakkında Hukuki Karar
FİNANSAL KİRALAMA, FAKTORİNG, FİNANSMAN VE TASARRUF
FİNANSMAN ŞİRKETLERİ KANUNU
Kanun Numarası : 6361
Kabul Tarihi : 21/11/2012
Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih : 13/12/2012 Sayı : 28496
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 53
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; finansal kuruluş olarak faaliyet gösteren finansal kiralama, faktoring, finansman ve tasarruf finansman şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları ile finansal kiralama, faktoring, finansman ve tasarruf finansman sözleşmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
MADDE 2 – (1) Türkiye’de kurulu finansal kiralama, faktoring, finansman ve tasarruf finansman şirketleri bu Kanun hükümlerine tabidir.
(2) Bankalarca yapılan faktoring işlemleri ile katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarınca yapılan finansal kiralama işlemleri bu Kanun hükümlerine tabidir.
(3) Finansal kiralama şirketlerince yapılan faaliyet kiralaması işlemleri hakkında bu Kanunun finansal kiralama işlemlerine ilişkin hükümleri uygulanmaz.
(4) Konutların finansal kiralama yoluyla tüketicilere kiralanmasında, finansman şirketleri ve tasarruf finansman şirketlerinin konut finansmanı faaliyetlerine ilişkin olarak diğer kanunlarda yer alan hükümler saklıdır.
(5) Yolcu ve yük taşıma faaliyetinde bulunan hava yolu şirketlerine hava taşıma araçlarının, motorlarının ve bunların aksam ve parçalarının; kurulu bulunulan ülke mevzuatına göre bunları kiralama yetkisini haiz olan şirket, kuruluş ve finansal kiralama şirketleri tarafından, finansal kiralama sözleşmesine dayalı olarak en az iki yıl süreyle yurt dışından kiralanması işlemleri, 3 üncü maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan sınırlamalara tabi olmaksızın bu Kanun kapsamında finansal kiralama olarak değerlendirilir.
4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 20 nci maddesiyle, bu Kanunun Adı “Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu” iken metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir. 4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 20 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “ve finansman” ibareleri “, finansman ve tasarruf finansman” şeklinde değiştirilmiştir.
4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 20 nci maddesiyle, birinci fıkrada yer alan “ve finansman” ibaresi “, finansman ve tasarruf finansman” şeklinde ve dördüncü fıkrada yer alan “ve finansman” ibaresi “, finansman şirketleri ve tasarruf finansman” şeklinde değiştirilmiştir.
(6) Bu Kanunda hüküm bulunmayan hâllerde genel hükümler uygulanır.
Tanımlar
MADDE 3
(1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Birlik: Finansal Kurumlar Birliğini,
b) Faaliyet kiralaması: Finansal kiralama dışında kalan kiralamayı,
c) Fatura: 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre düzenlenen fatura
ve fatura yerine geçen belgeleri,
ç) Finansal kiralama: Bir finansal kiralama sözleşmesine dayalı olmak koşuluyla, bu Kanun veya ilgili mevzuatı uyarınca yetkilendirilen kiralayan tarafından finansman sağlamaya yönelik olarak bir malın mülkiyetinin kira süresi sonunda kiracıya devredilmesi; kiracıya kira süresi sonunda malın rayiç bedelinden düşük bir bedelle satın alma hakkı tanınması; kiralama süresinin malın ekonomik ömrünün yüzde sekseninden daha büyük bir bölümünü kapsaması veya finansal kiralama sözleşmesine göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin toplamının malın rayiç bedelinin yüzde doksanından daha büyük bir değeri oluşturması hâllerinden herhangi birini sağlayan kiralama işlemini,
d) Kiralayan: Katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankaları ile finansal kiralama şirketlerini,
e) Kiracı: Finansal kiralamayı kabul edeni,
f) Kontrol: Bir tüzel kişinin; sermayesinin, asgari yüzde elli birine sahip olma şartı
aranmaksızın, çoğunluğuna doğrudan sahip olunması veya bu çoğunluğa sahip olunmamakla
birlikte imtiyazlı hisselerin elde bulundurulması veya diğer hissedarlarla yapılan anlaşmalara
istinaden oy hakkının çoğunluğu üzerinde tasarrufta bulunulması suretiyle veya herhangi bir
suretle yönetim kurulu üyelerinin karara esas çoğunluğunu atayabilme ya da görevden alma
gücünün elde bulundurulmasını,
g) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu,
ğ) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,
h) Özkaynak: Ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri, kâr yedekleri, dönem net kârı,
geçmiş yıllar kârı ve Kurulca belirlenecek diğer kalemler toplamından varsa dönem net zararı,
geçmiş yıllar zararı ve Kurulca belirlenecek diğer kalemlerin düşülmesi suretiyle elde edilen
bakiye ile nitelikleri Kurul tarafından belirlenecek sermaye benzeri borçları,
ı) Şirket: Türkiye’de kurulu finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman
şirketleri ve tasarruf finansman şirketlerini,5
i) Şube: Şirketin bağımlı bir parçasını oluşturan ve faaliyetlerinin tamamını veya bir
kısmını kendi başına yapan her türlü iş yerini,
j) (Ek:4/3/2021-7292/1 md.) Organizasyon ücreti: Müşterilerin tasarruf finansman sözleşmesi kapsamında tasarruf finansman faaliyeti ve tasarruf fon havuzunun yönetimi karşılığında ödeyecekleri tutarı, 4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “Kiralama, Faktoring
ve Finansman Şirketleri” ibaresi “Kurumlar” şeklinde değiştirilmiştir. 4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “ve finansman” ibaresi “, finansman şirketleri ve tasarruf finansman” şeklinde değiştirilmiştir.
k) (Ek:4/3/2021-7292/1 md.) Tahsisat: Tasarruf finansman sözleşmesi uyarınca,
tahsisata hak kazanılmasına ilişkin koşulların yerine gelmesi şartı ile müşterinin tasarruf
birikimlerinin ve sözleşme kapsamında taahhüt edilen finansman tutarının müşterinin, mirasçısının veya vekilinin konut, çatılı iş yeri veya taşıt edinmesi amacıyla satıcı konumundaki üçüncü kişilere hesaben ödenmesini,
l) (Ek:4/3/2021-7292/1 md.) Tasarruf finansman faaliyeti: Bir sözleşme kapsamında
önceden belirlenmiş koşulların gerçekleşmesi şartıyla konut, çatılı iş yeri veya taşıtın edinimi
için faizsiz finansman esaslarına göre belirli bir süre tasarruf edilmesi, müşterilere finansman
kullandırılması ve toplanan tasarrufların yönetimini,
m) (Ek:4/3/2021-7292/1 md.) Tasarruf fon havuzu: Belirli bir dönemde tasarruf
finansman şirketi nezdindeki birikmiş tasarruflar ve finansman geri ödemelerinden oluşan
tutarlar toplamından, tahsisat olarak verilmiş tutarlar ile tasarruf geri ödemelerinin
düşülmesinden sonra kalan tutarı,
ifade eder.
İKİNCİ KISIM
İzne Tabi İşlemler
BİRİNCİ BÖLÜM
Kuruluş ve Faaliyet İzinleri
Kuruluş izni
MADDE 4 – (1) Türkiye’de bir şirketin kurulmasına bu Kanunda öngörülen şartların
yerine getirilmesi kaydıyla Kurulun en az beş üyesinin aynı yöndeki oyuyla alınacak kararla
izin verilir.
(2) İzin için yapılacak başvurulara ve iznin verilmesine ilişkin usul ve esaslar Kurulca
çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Kuruluş şartları
MADDE 5 – (1) Türkiye’de kurulacak bir şirketin;
a) Anonim şirket şeklinde kurulması (…)6
,
b) Pay senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve tamamının nama yazılı olması,
c) Ticaret unvanında “Finansal Kiralama Şirketi”, “Faktoring Şirketi” , “Finansman
Şirketi” veya “Tasarruf Finansman Şirketi” ibarelerinden birinin bulunması,7
ç) Kurucularının bu Kanunda belirtilen şartları haiz olması,
d) Yönetim kurulu üyelerinin bu Kanunun kurumsal yönetim hükümlerinde belirtilen
nitelikleri ve planlanan faaliyetleri gerçekleştirebilecek mesleki tecrübeyi haiz olması,
6
4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle, bu bentte yer alan “ve kurucu ortak
sayısının beşten az olmaması” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
7
4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle, bu bentte yer alan “veya “Finansman
Şirketi”” ibaresi “, “Finansman Şirketi” veya “Tasarruf Finansman Şirketi”” şeklinde değiştirilmiştir.
e) (Değişik:4/3/2021-7292/2 md.) Tasarruf finansman şirketi dışındaki şirketlerin
nakden ve her türlü muvazaadan ari olarak ödenmiş sermayesinin en az elli milyon Türk lirası
olması, bu tutarın tasarruf finansman şirketleri için en az yüz milyon Türk lirası olması,
f) Ana sözleşmesinin bu Kanun hükümlerine uygun olması,
g) Kurumun etkin denetimini engellemeyecek şeffaf ve açık bir ortaklık yapısına sahip
olması,
ğ) Öngörülen faaliyet konularına ait iş planlarını, kuruluşun mali yapısı ile ilgili
projeksiyonlarını, ilk üç yıl için bütçe planını ve yapısal örgütlenmesini gösteren bir faaliyet
programını ibraz etmesi,
şarttır.
(2) (Ek:20/2/2020-7222/22 md.)8
(Mülga:4/3/2021-7292/2 md.)
(3) Kurul, asgari ödenmiş sermaye tutarını (…)9
artırmaya yetkilidir.(9)
Kurucularda aranan şartlar
MADDE 6 – (1) Şirket kurucu ortaklarının;
a) 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu veya diğer mevzuat
hükümlerine göre müflis olmaması, konkordato ilan etmiş olmaması, uzlaşma suretiyle
yeniden yapılandırma başvurusunun tasdik edilmiş olmaması ya da hakkında iflasın
ertelenmesi kararı verilmiş olmaması,
b) 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 71 inci maddesi uygulanan
bankalarda veya bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna
devredilmiş olan bankalarda doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya daha fazla paya
sahip olmaması veya kontrolü elinde bulundurmaması,
c) Tasfiyeye tabi tutulan bankerler ile iradi tasfiye haricinde faaliyet izni kaldırılan
faktoring, finansal kiralama, finansman, tasarruf finansman ve sigorta şirketleri ile para ve
sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlarda doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on
veya daha fazla paya sahip olmaması veya kontrolü elinde bulundurmaması,10
ç) Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar bile mülga 1/3/1926 tarihli ve
765 sayılı Türk Ceza Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca ağır hapis veya beş yıldan fazla
hapis, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca üç
yıldan fazla hapis cezasıyla cezalandırılmamış olması veya mülga 25/4/1985 tarihli ve 3182
sayılı Bankalar Kanununun, mülga 18/6/1999 tarihli ve 4389 sayılı Bankalar Kanununun, bu
Kanunun, 5411 sayılı Kanunun ve 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası
Kanununun ve ödünç para verme işleri hakkında mevzuatın hapis cezası gerektiren
hükümlerine muhalefetten yahut mülga
8
20/2/2020 tarihli ve 7222 sayılı Kanunun 22 nci maddesiyle, birinci fıkradan sonra gelmek üzere
fıkra eklenmiş ve mevcut ikinci fıkra üçüncü fıkra olarak teselsül ettirilmiştir.
9
4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “her yıl Türkiye
İstatistik Kurumu tarafından açıklanan yıllık üretici fiyatları endeksindeki artış oranının gerektirdiği
miktarı geçmemek üzere” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
10 4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 20 nci maddesiyle, bu bende “finansman” ibaresinden
sonra gelmek üzere “, tasarruf finansman” ibaresi eklenmiştir.
765 sayılı Kanun, 5237 sayılı Kanun veya diğer kanunlar uyarınca basit veya nitelikli
zimmet, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma,
dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlâk kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık
suçlarından, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı
değerlerini aklama suçlarından veya Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar ile egemenlik
alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlardan, Devletin güvenliğine karşı
suçlardan, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine ve milli savunmaya karşı suçlardan,
Devlet sırlarını açığa vurma suçu ile Devlet sırlarına karşı suçlardan ve casusluktan, yabancı
devletlerle olan ilişkilere karşı suçlardan, 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele
Kanunu kapsamındaki suçlardan, vergi kaçakçılığı suçlarından veya bu suçlara iştirakten
hükümlü bulunmaması,
d) Taahhüt ettikleri sermaye miktarını karşılayabilir düzeyde mali güç ve itibara sahip
bulunması,
e) Tüzel kişi olması hâlinde ortaklık yapısının şeffaf ve açık olması,
f) İşin gerektirdiği dürüstlük ve yeterliliğe sahip olması,
şarttır. Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalarla kurulmuş çok taraflı kredi
kuruluşları ve finansal kuruluşlar hakkında bu fıkranın (b) ve (c) bentleri uygulanmaz.
(2) Şirketin tüzel kişi kurucu ortaklarının sermayesinde yüzde on ve daha fazla paya
sahip ortaklarının veya kontrolü elinde bulunduran gerçek ve tüzel kişilerin birinci fıkrada yer
alan şartları taşıması zorunludur.
(3) Şirket sermayesinde yüzde on veya daha fazla paya sahip veya şirket kontrolünü
elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişiler ile şirket sermayesinde yüzde on veya daha fazla
paya sahip olan tüzel kişilerin sermayesinde yüzde on veya daha fazla paya sahip veya
kontrolü elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişilerin (d) bendi hariç olmak üzere, birinci
fıkrada belirtilen nitelikleri kaybetmeleri hâlinde, bu kişilerin sahip oldukları payları
durumlarını bu madde hükümlerine uygun hâle getirecek şekilde altı ay içinde devretmeleri
gerekir. Söz konusu süre içinde devredilecek hisselere düşen oy haklarının kimlerce ve nasıl
kullanılacağı Kurul tarafından belirlenir.
Faaliyet izni
MADDE 7 – (1) 4 üncü madde çerçevesinde kuruluş izni alan şirketin, Kuruldan
ayrıca faaliyet izni alması şarttır. Kurul tarafından verilen faaliyet izinleri Resmî Gazete’de
yayımlanır.
(2) Kuruluş izninin gerçeğe aykırı beyanlarla alınmış olması, kuruluş iznini takip eden
altı ay içinde faaliyet izni almak üzere başvuruda bulunulmaması, kuruluş izninden
vazgeçildiğinin beyan edilmesi, iznin verilmesinde aranan şartların faaliyete geçilinceye kadar
kaybedilmesi, faaliyet izni alınamamış olması hâllerinden herhangi birinin gerçekleşmesi
durumunda şirketin kuruluş izinleri Kurulca iptal edilir.
(3) Kuruluş izni almış olan şirketin faaliyete geçebilmesi için;
a) Sermayesinin nakit olarak ödenmiş ve planlanan faaliyetleri gerçekleştirebilecek
düzeyde olması,
b) Kurucuları tarafından 5 inci maddede belirtilen asgari sermayenin yüzde beşi
tutarındaki sisteme giriş payının genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere Maliye Bakanlığına
bağlı muhasebe birimlerine yatırıldığına dair belgenin ibraz edilmesi,
c) Uygun hizmet birimleri ile iç kontrol, muhasebe, bilgi işlem ve raporlama
sistemlerinin kurulmuş, bu birimler için yeterli personel kadrosunun oluşturulmuş ve
personelin buna uygun görev tanımları ile yetki ve sorumluluklarının belirlenmiş olması,
ç) Yöneticilerinin, bu Kanunda belirtilen nitelikleri haiz olması,
gerekir.
(4) Bütün ortakları Türkiye’de kurulu finansal kiralama şirketi olmak kaydıyla,
kuruluş ve faaliyet izni almaksızın sadece bir gemi kiralamak üzere finansal kiralama şirketi
kurulabilir. Bu nitelikte kurulacak şirketler bu Kanunun sözleşmelere ilişkin hükümleri
dışındaki maddelerine tabi değildir.
(5) Bu maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
Şubeler
MADDE 8 – (1) Şirketin yurt içinde veya yurt dışında şube açması izne tabidir. Şirket
her ne ad altında olursa olsun şube dışında teşkilatlanmaya gidemez ve acentelik veremez.
(Ek cümle:8/4/2022-7394/32 md.) Kapsamı ile usul ve esasları Kurulca belirlenecek şekilde,
bilgi sistemleri vasıtasıyla şirketlerin gerçekleştireceği işlemler ya da alacağı hizmetler bu
hükme aykırılık teşkil etmez.
(2) Şubelerin nitelikleri ile izne ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
Şirketin yapamayacağı iş ve işlemler
MADDE 9 – (1) Şirket;
a) Ana faaliyet konuları dışında faaliyette bulunamaz.
b) Müşterileri ile yapacağı sözleşmeler çerçevesinde ve yaptığı işlemin bir parçası
olarak müşterilerine ilave finansman sağlamak amacıyla toplamı ödenmiş sermayesinin yüzde
birini geçmeyecek şekilde kullandırılan nakdi krediler hariç olmak üzere nakdi kredi
kullandıramaz. Bu oranı sıfıra kadar azaltmaya veya ödenmiş sermayenin yüzde beşine kadar
artırmaya ya da şirket bazında farklılaştırmaya Kurul yetkilidir.
c) Ana faaliyet konusu işlemler ile sınırlı olmak kaydıyla verilen garanti ve kefaletler
ile sermayesinde yüzde on ve daha fazla paya sahip veya kontrolünü elinde bulunduran kişiler
ile sermayesinin yüzde on ve daha fazlasına sahip olduğu veya kontrolünü elinde
bulundurduğu ortaklıklara, toplamı ödenmiş sermayesinin yüzde yirmisini geçmeyecek
şekilde verilen garanti ve kefaletler hariç olmak üzere garanti, kefalet ve teminat mektubu
veremez. Bu oranı yüzde beşe kadar azaltmaya veya yüzde yirmi beşe kadar artırmaya ya da
şirket bazında farklılaştırmaya Kurul yetkilidir.
ç) 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre menkul kıymet
ihracı, uluslararası piyasalardan ödünç para alınması, genel esaslar dâhilinde ortak ve
ortaklıklarından, bankalardan, para piyasalarından ve organize piyasalardan fon sağlanması
dışında mevduat veya her ne ad altında olursa olsun bir ivaz karşılığı para toplayamaz. (Ek
cümle:4/3/2021-7292/3 md.) Müşterilerin tasarruf finansman sözleşmelerinde taahhüt
ettikleri tasarruf tutarları bu fıkra kapsamında değerlendirilmez.11
(2) Faktoring şirketi Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo
senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik
edilemeyen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen
mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez.
Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı
fatura tutarını aşamaz.
(3) Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktoring şirketine devri hâlinde, kambiyo
senedinden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle
kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri faktoring şirketine karşı
ileri süremez; meğerki, faktoringşirketi kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun
zararına hareket etmiş olsun.
(4) Sigortacılık mevzuatına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, finansal kiralama
şirketleri finansal kiralama veya faaliyet kiralaması işlemlerine konu edilen mallara, bu
işlemler kapsamında alınan teminatlara ve söz konusu malı kiralayan kişilere; finansman
şirketleri ise alımı kredilendirilen mallara veya hizmetlere, kredilerin teminatlarına ve
kredilendirilen malı veya hizmeti satın alan gerçek veya tüzel kişilere, kredi borcunun geri
ödenmesi ve benzeri tüm kredi unsurlarını koruma altına alacak her çeşit sigortayı kapsayacak
şekilde iştigal konusuna giren işlere ilişkin sigorta sözleşmelerinin yapılmasına aracılık
dışında sigortacılık işlemleriyle iştigal edemezler.
(5) (Ek:4/3/2021-7292/3 md.) Tasarruf finansman şirketleri konut, çatılı iş yeri veya
taşıt ediniminden doğduğu tevsik edilmeyen borçları finanse edemez, tasarruf finansman
sözleşmeleri dışında finansman sağlayamaz, üçüncü taraflara borç veremez, ortaklık payı
edinemez, her türlü belge, ilan ve reklamlarında banka izlenimi yaratacak ifade ve deyimleri
(…)
12 kullanamaz ve yalnızca yurt içinde tescil edilmiş konut, çatılı iş yeri veya taşıt
alımlarını finanse edebilir.
(6) (Ek:4/3/2021-7292/3 md.) Tasarruf finansman şirketleri dışında kalan şirketlerin,
yurt içinde veya yurt dışında iştirak edinmesine ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Ana Sözleşmeye İlişkin Hükümler
Ana sözleşme değişiklikleri
MADDE 10 – (1) Şirket ana sözleşmelerinde yapılacak değişiklikler öncesinde
Kuruma bilgi verilir. Kurum, ana sözleşme değişiklikleri ile ilgili olarak on beş iş günü içinde
olumsuz görüş bildirmediği takdirde, bu değişiklikler şirketlerin genel kurul gündemine alınır
ve sonucundan Kuruma bilgi verilir.
(2) Şirket ana sözleşmeleri güncel olarak şirket internet sayfasında yayınlanır. Ana
sözleşmelerin güncelleştirilmesi, değişikliklerin gerçekleştiği tarihten itibaren on iş günü
11 4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle, bu bentte yer alan “2499 sayılı Kanuna”
ibaresi “6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa” şeklinde değiştirilmiştir.
12 8/4/2022 tarihli ve 7394 sayılı Kanunun 33 üncü maddesiyle bu fıkrada yer alan “ve “katılım”
ibaresini” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
içinde yapılmak zorundadır.
(3) Şirketin adres değişikliklerini değişiklik tarihinden itibaren on beş iş günü içinde
Kuruma bildirmesi zorunludur.
(4) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
Pay edinim ve devirleri
MADDE 11 – (1) Bir kişinin, şirket sermayesinin yüzde onunu veya daha fazlasını
temsil eden payları edinmesi veya şirket kontrolünün el değiştirmesi sonucunu doğuran pay
devirleri Kurulun iznine tabidir.
(2) Yönetim kuruluna üye belirleme imtiyazı veren payların tesisi, devri veya yeni
imtiyazlı pay ihracı birinci fıkradaki oransal sınıra bakılmaksızın Kurulun iznine tabidir.
(3) Şirket sermayesinde yüzde on ve üzeri paya sahip olan tüzel kişilerin kontrolünün
el değiştirmesi sonucunu doğuran pay devirleri Kurulun iznine tabidir.
(4) İzne tabi pay devirlerinde pay devralacakların kurucularda aranan nitelikleri
taşımaları şarttır.
(5) İzne tabi olup, izin alınmadan yapılan pay devirleri (…)13 pay defterine
kaydolunamaz. Bu hükme aykırı olarak pay defterine yapılan kayıtlar hükümsüzdür.
(6) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Birleşme, Devir, Bölünme ve Tasfiye
Birleşme, devir, bölünme ve tasfiye
MADDE 12 – (1) Tasarruf finansman şirketi dışındaki şirketlerin birleşme, devir ve
bölünmesi Kuruldan izin alınmak kaydıyla genel hükümlere tabidir. İznin verilmesine ilişkin
usul ve esaslar Kurulca belirlenir.14
(2) (Değişik:4/3/2021-7292/5 md.) Kurulun uygun görüşü alınmak kaydıyla tasarruf
finansman şirketleri dışındaki şirketlerin faaliyetlerine son vermesi ve tasfiyesi hâlinde genel
hükümler uygulanır. Bu şirketlerin tasfiye süreci gerekli görülmesi hâlinde Kurumca
denetlenebilir.
(3) (Ek:4/3/2021-7292/5 md.) Tasarruf finansman şirketlerinin birleşme, devir,
bölünme ve iradi tasfiyeleri, Kurumun denetimi ve Kurulun izni ile aşağıdaki usul ve esaslara
tabidir.
a) Bu şirketlerin birleşme, devir, bölünme ve iradi tasfiye izni için Kuruma vereceği
başvuru dilekçesinde mevcut yükümlülüklerini yerine getirebileceğine ilişkin bir plan
sunması zorunludur.
b) Bu şirketlerin tasfiyesi, müşterilerine olan finansman yükümlülükleri dâhil olmak üzere
13 4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan “ile ortak sayısının
beşin altına düşmesine yol açan pay devirleri” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
tüm yükümlülüklerinin yerine getirilmesi ve alacaklarının tahsili bizzat şirket tarafından yapılarak
genel hükümlere göre gerçekleştirilir. Bu durumdaki bir şirket tasfiye izninin verilmesinden sonra
yeni müşteri edinemez ve yükümlülüklerini yerine getirmesini engelleyecek hiçbir yeni taahhüt
altına giremez.
c) Birleşme, devir, bölünme ve iradi tasfiye işlemlerine ilişkin verilen izin, sunulan
plana uyulmaması veya söz konusu işlemlerin müşteri hak ve menfaatlerini zarara
uğratacağının tespit edilmesi hâlinde Kurul tarafından en az beş üyesinin aynı yöndeki
kararıyla iptal edilebilir. İradi tasfiye izni iptal edilen tasarruf finansman şirketi hakkında
50/A maddesinin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkraları kapsamında tasfiye kararı verilir.
Kurulca verilen tasfiye kararı, genel kurul kararı hükmündedir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Kurumsal Yönetim
BİRİNCİ BÖLÜM
Yöneticiler
Yönetim kurulu üyeleri, genel müdür ve genel müdür yardımcıları
MADDE 13 – (1) Kurumsal yönetime ilişkin yapılar, süreçler ve bunlara ilişkin ilkeler
Birliğin de görüşü alınarak Kurul tarafından belirlenir.
(2) Şirketin yönetim kurulu, genel müdür dâhil üç kişiden az olamaz. Genel müdür,
bulunmadığı hâllerde vekili, yönetim kurulunun doğal üyesidir. Yönetim kurulu üyeleri ile
genel müdür ve genel müdür yardımcılarının, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve
(ç) bentlerinde yer alan şartları taşımaları zorunludur. Bu Kanunda genel müdür için aranan
mesleki tecrübe şartı yönetim kurulu üyelerinin yarısından bir fazlası için de aranır.
(3) Şirket genel müdürünün en az yedi yıl, genel müdür yardımcısının ise en az beş yıl
olmak üzere işletmecilik veya finans alanında mesleki deneyime sahip olmaları ve ayrıca
lisans düzeyinde öğrenim görmüş olmaları şarttır.
(4) Başka unvanlarla istihdam edilseler dahi, yetki ve görevleri itibarıyla genel müdür
yardımcısına denk veya daha üst konumlarda görev yapan diğer yöneticiler de bu Kanunun
genel müdür yardımcılarına ilişkin hükümlerine tabidir.
(5) Yönetim kurulu üyeleri, genel müdür ve genel müdür yardımcılarının atanmaları
ve seçilmelerine ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Finansal Raporlama
İç sistem, muhasebe, raporlama ve bağımsız denetim
MADDE 14 – (1) Şirket; maruz kaldığı risklerin izlenmesi, kontrolünün sağlanması,
faaliyetlerinin yapısı ve kapsamıyla uyumlu ve değişen koşullara uygun bir şekilde yeterli ve
etkin bir sistem kurmak ve işletmekle yükümlüdür.
14 4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 5 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Şirketin” ibaresi
“Tasarruf finansman şirketi dışındaki şirketlerin” şeklinde değiştirilmiştir.
(2) Sistemin işleyişine ilişkin usul ve esasları belirlemeye, sisteminin yeterli ve etkin
olmadığı tespit edilen şirketler hakkında her türlü tedbiri almaya Kurul yetkilidir.
(3) Şirket; Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu tarafından
belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tüm işlemlerini gerçek mahiyetlerine uygun surette
muhasebeleştirmek, finansal raporlarını bilgi edinme ihtiyacını karşılayabilecek biçim ve
içerikte, anlaşılır, güvenilir ve karşılaştırılabilir, denetime, analize ve yorumlamaya elverişli,
zamanında ve doğru şekilde düzenlemek zorundadır.
(4) Şirket, şekil ve kapsamı Kurumca belirlenen mali tablolar ve istatistiki bilgileri
istenilen süre ve yöntemlerle Kuruma göndermek zorundadır.
(5) Şirketin bağımsız denetimi 26/9/2011 tarihli ve 660 sayılı Kamu Gözetimi,
Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname çerçevesinde yapılır. Düzenlenen bağımsız denetim raporları Kurulca
belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Kuruma gönderilir.
Koruyucu düzenlemeler
MADDE 15 – (1) Kurul, maruz kalınan risklerin tespiti, tahlili, izlenmesi, ölçülmesi
ve değerlendirilmesi amacıyla (…)15 sınırlamalar ve standart oranlar belirlemek suretiyle
gerekli düzenlemeleri yapmaya ve bunlar hakkında her türlü tedbiri almaya yetkilidir. Şirket,
yapılan düzenlemelere uymak, belirlenen sınırlamaları ve standart oranları hesaplamak,
tutturmak ve idame ettirmek ve bunlara ilişkin olarak Kurum tarafından istenen tedbirleri
belirlenen süreler içinde almak ve uygulamakla yükümlüdür.(14)
(2) Bu Kanun uyarınca belirlenecek sınırlamalara ve standart oranlara ilişkin eşiklere
erişilmesi veya aşımların oluşması hâlinde, ilgili şirket durumu derhâl Kuruma bildirmek
zorundadır.
(3) Özkaynaklarda meydana gelebilecek düşüşler nedeniyle özkaynağın belirli bir
oranı ile ilişkilendirilen sınırlama ve oranlarda aşımların oluşması ve şartların gerektirmesi
hâlinde, bu aşımlar Kurumca belirlenen süre içinde giderilir. Aşımların giderilmesi için
belirlenen süre içinde bu Kanunun idari para cezalarına ilişkin hükümleri uygulanmaz.
(4) (Ek:4/3/2021-7292/6 md.) Kurumca yapılan denetimler sonucunda bir şirketin;
a) Yükümlülüklerinin toplam değerinin varlıklarının toplam değerini aşması veya
aktiflerinin vade itibarıyla yükümlülüklerini karşılayamama tehlikesiyle karşı karşıya gelmesi
ya da aktif kalitesinin mali bünyeyi zayıflatabilecek şekilde bozulması,
b) Gelir ve giderleri arasındaki ilgi ve dengelerin bozulması nedeniyle özkaynaklarının
faaliyetlerini emin bir şekilde yürütecek yeterlilikte olmaması veya bu durumun gerçekleşmek
üzere bulunması,
c) 7 nci maddenin üçüncü fıkrasının (c) bendinde belirtilen şartları kaybetmesi veya
denetimi engelleyici herhangi bir hususun bulunması,
ç) Özkaynağının, şirket ödenmiş sermayesinin üçte birine gerilemesi,
d) Maruz kaldığı risklerin ölçülmesine ve yönetimine ilişkin yeterli ve etkin bir risk
15 4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle, bu fıkrada yer alan “şirketlerin
faaliyetleri ile özkaynakları arasında” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
yönetimi sistemini tesis etmemesi,
e) Güven veya istikrar bakımından finansal sisteme yönelik risk oluşturması,
f) Bu Kanuna ve ilgili düzenlemelere veya Kurulca alınan kararlara aykırı nitelikte
karar, işlem ve uygulamalarının bulunması,
hâllerinden bir veya birkaçının varlığı durumunda Kurum, gerekli gördüğü tedbirlerin
uygun göreceği bir süre ve onaylayacağı bir plan dahilinde alınmasını şirketten istemeye,
tasarruf finansman şirketleri için tahsisat tarihlerini ötelemeye yetkilidir.
(5) (Ek:4/3/2021-7292/6 md.) Tasarruf finansman şirketleri, tasfiyeleri hâlinde
tasarruf sahiplerine ödenmek üzere, tahsil ettikleri organizasyon ücretlerinin binde beşini gelir
hesaplarından ayırmak zorundadır. Kurul, bu oranı firma bazında üç katına kadar artırmaya ve
uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
Karşılıklar
MADDE 16 – (1) Şirket, işlemlerinden kaynaklanan alacaklarından doğmuş veya
doğması beklenen ancak, miktarı kesin olarak belli olmayan zararlarını karşılamak amacıyla
Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde karşılık ayırmak zorundadır.
(2) (Ek: 28/11/2017-7061/106 md.) Şirket tarafından bu madde uyarınca ayrılan özel
karşılıkların tamamı, ayrıldıkları yılda kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul
edilir.16
(3) (Ek:17/7/2019-7186/26 md.) Bu madde uyarınca özel karşılık ayrıldıktan sonra
tahsil imkânı kalmaması nedeniyle kayıttan düşülen alacaklar, 213 sayılı Kanunun 322 nci
maddesi hükümleri kapsamında değersiz alacak addolunur.
Denetim, gözetim ve bilgi verme
MADDE 17 – (1) Şirketin bu Kanun kapsamındaki gözetim ve denetimi Kurum
tarafından yapılır.
(2) Kurum; şirket, şirket ortakları, şirketin kontrol ettiği ortaklıklar ile bunların
şubeleri ve ilgili diğer gerçek ve tüzel kişilerden bu Kanun hükümleri ile ilgili görecekleri
bütün bilgileri gizli dahi olsa istemeye, bunların vergiyle ilgili kayıtları dâhil olmak üzere tüm
defter, kayıt ve belgelerini incelemeye yetkili olup, bilgi istenenler de istenilen bilgileri
vermekle, defter, kayıt ve belgeleri incelemeye hazır bulundurmakla, tüm bilgi işlem sistemini
denetim amaçlarına uygun olarak Kurumun yerinde denetim yapan meslek personeline
açmakla, verilerin güvenliğini sağlamakla ve muhafaza etmek zorunda oldukları her türlü
defter, belge ve karneler ile vermek zorunda bulundukları bilgilere ilişkin mikrofiş,
mikrofilm, manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim
veya kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm sistem ve şifrelerini inceleme için
ibraz etmek ve işletmekle yükümlüdür.
(3) Kamu kurum ve kuruluşları, Devletin güvenliği ve temel dış yararlarına karşı ağır
sonuçlar doğuracak hâller ile meslek sırrı, aile hayatının gizliliği ve savunma hakkına ilişkin
hükümler saklı kalmak kaydıyla özel kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler dikkate
alınmaksızın gizli dahi olsa Kurum tarafından bu Kanun kapsamında verilen görevler ile
sınırlı olmak üzere istenecek her türlü bilgi ve belgeyi uygun süre ve ortamda, sürekli veya
münferit olarak vermek zorundadır.
(4) Şirketin faaliyetlerinin yerinde denetimi, Kurumun yerinde denetim yapmaya
yetkili meslek personeli tarafından yapılır. Şirket, şirket ortakları, şirketin kontrol ettiği
ortaklıklar ve ilgili diğer gerçek ve tüzel kişiler Kurumun yerinde denetim yapmaya yetkili
meslek personeli tarafından istenecek her türlü bilgi ve belgeyi vermek, defter ve belgelerini
ibraz etmek ve incelemeye hazır tutmak zorundadır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Sözleşmelere İlişkin Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Finansal Kiralama
Finansal kiralama sözleşmesi
MADDE 18 – (1) Finansal kiralama sözleşmesi; kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi
üzerine üçüncü bir kişiden veya bizzat kiracıdan satın aldığı veya başka suretle temin ettiği
veya daha önce mülkiyetine geçirmiş bulunduğu bir malın zilyetliğini, her türlü faydayı
sağlamak üzere kira bedeli karşılığında, kiracıya bırakmasını öngören sözleşmedir.
Sözleşmenin konusu
MADDE 19 – (1) Sözleşmeye taşınır ve taşınmaz mallar konu olabilir. Bilgisayar
yazılımlarının çoğaltılmış nüshaları hariç olmak üzere patent gibi fikrî ve sınai haklar bu
sözleşmeye konu olamaz.
(2) Bütünleyici parça veya eklenti niteliklerine bakılmaksızın asli niteliğini koruyan
her mal tek başına finansal kiralama sözleşmesinin konusu olabilir.
Finansal kiralama bedeli
MADDE 20 – (1) Finansal kiralama bedeli ve ödeme dönemleri taraflarca belirlenir.
Sözleşmede açıkça belirtilmek kaydıyla sözleşme konusu mal henüz imal edilmemiş veya
kiracıya teslim edilmemiş olsa dahi, sözleşme tarihinden başlamak üzere kira bedelleri tahsil
edilebilir. Sözleşmede aksi belirtilmediği takdirde, sözleşme konusu malın sözleşme
tarihinden itibaren iki yıl içinde kiracıya teslim edilmesi zorunludur.
16 17/7/2019 tarihli ve 7186 sayılı Kanunun 26 ncı maddesiyle bu fıkrada yer alan “Finansal kiralama
ve finansman şirketleri” ibaresi “Şirket” şeklinde değiştirilmiştir.
Yurt dışından yapılacak finansal kiralamalar
MADDE 21 – (1) Yurt dışından yapılacak finansal kiralama sözleşmeleri Birlik
tarafından tescil edilir.
(2) Yurt dışından yapılacak finansal kiralamalara ilişkin usul ve esaslar Kurulun uygun
görüşü alınmak suretiyle Birlik tarafından belirlenir.
Sözleşmenin şekli ve tescili
MADDE 22 – (1) (Değişik cümle:18/6/2020-7247/12 md.) Finansal kiralama sözleşmesi,
yazılı veya uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle mesafeli olarak ya da mesafeli olsun
olmasın Kurulun yazılı şeklin yerine geçebileceğini belirlediği ve bir bilişim veya elektronik
haberleşme cihazı üzerinden gerçekleştirilecek ve müşteri kimliğinin doğrulanmasına imkân
verecek yöntemler yoluyla kurulacak şekilde düzenlenir ve buna ilişkin usul ve esaslar Kurul
tarafından belirlenir. Taşınmaz mallara ilişkin sözleşmeler taşınmazın bulunduğu tapu kütüğünün
şerhler hanesine, kendilerine mahsus özel sicili bulunan taşınır mallara dair sözleşmeler bu
malların kayıtlı oldukları sicile tescil ve şerh olunur ve kiralayan tarafından ayrıca Birliğe
bildirilir.
(2) Özel bir sicile kayıtlı olmayan taşınır mallara ilişkin sözleşmeler Birlik tarafından
tutulacak özel sicile tescil edilir.
(3) Birlik tarafından tutulacak özel sicil herkese açıktır. Hiç kimse sicildeki bir kaydı
bilmediğini ileri süremez.
(4) Sözleşmelerin Birlik tarafından tutulacak özel sicile tesciline ilişkin usul ve esaslar
Kurulun uygun görüşü alınmak suretiyle Birlik tarafından belirlenir.
(5) Tescil veya şerhten sonra, üçüncü kişilerin finansal kiralama konusu mal
üzerindeki ayni hak iktisapları kiralayana karşı ileri sürülemez.
(6) 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 940 ıncı maddesi
uygulamasında kiracı, geminin maliki gibi değerlendirilir.
(7) 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun 49 uncu
maddesi uygulamasında kiracı, hava aracının maliki gibi değerlendirilir.
Finansal kiralama konusu malın satın alınması
MADDE 23 – (1) Finansal kiralama konusu malın mülkiyeti kiralayana aittir. Ancak
taraflar sözleşmede, sözleşme süresi sonunda kiracının, malın mülkiyetini satın alma hakkını
haiz olacağını kararlaştırabilir.
(2) Finansal kiralama konusu tescile tabi taşınır mala ilişkin kiracı adına satın alma
hakkının doğumundan itibaren otuz günlük süre içinde bu hakkın kiracı tarafından
kullanılmaması ve bu Kanunun 32 nci maddesi uyarınca malın kiralayana iade edilmemesi
durumunda, taraflar arasında yapılan sözleşmede bu hususta karara varılmış olması ve
kiracıya konu hakkında tebligat yapılmış veya adresinde bulunmadığından tebligatın
yapılamamış olması kaydıyla kiralayan tek taraflı olarak kiralananı kiracıya devir ile ilgili her
türlü işlemi yapabilir. Bu kapsamda mülkiyeti devir işlemi ile ilgili kiralayan tarafından
yapılan tek taraflı talepler ilgili sicil tarafından yerine getirilir.
Tarafların hak ve borçları
MADDE 24 – (1) Kiracı, sözleşme süresince finansal kiralama konusu malın zilyedi
olup, sözleşmenin amacına uygun olarak her türlü faydayı elde etme hakkına sahiptir.
(2) Kiracı, finansal kiralama konusu malı sözleşmede öngörülen şart ve hükümlere
göre itinayla kullanmak zorundadır.
(3) Sözleşmede aksine hüküm yok ise kiracı, malın her türlü bakımından ve
korunmasından sorumlu olup, bakım ve onarım masrafları kiracıya aittir.
(4) Kiralama konusu malın sigorta ettirilmesi zorunludur. Malın kimin tarafından
sigorta ettirileceği sözleşmede gösterilir. Sigorta primleri kiracı tarafından ödenir.
(5) Malın sözleşme süresi içinde hasar ve ziyaı sorumluluğu kiracıya aittir. Bu
sorumluluk ödenen sigorta miktarının karşılanmayan kısmı ile sınırlıdır ve aşan kısım kiracı
tarafından karşılanmak zorundadır.
(6) Kiracının seçimi ve talebi üzerine üçüncü kişiden sağlanan malın ayıplı
olmasından kiralayan sorumlu tutulamaz. Aynı hüküm, malın bizzat kiracıdan sağlanması
hâlinde de uygulanır.
Malın kiracıya teslim edilmemesi
MADDE 25 – (1) Finansal kiralama konusu malın, kiralayanın malın imalatçısı veya
satıcısı ile zamanında sözleşme yapmaması veya gerekli ödemeyi zamanında yerine
getirmemesi veya kiralayanın kusur ve ihmalinden kaynaklanan diğer sebepler ile kiracıya
teslim edilmemesi hâlinde 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 123, 125
ve 126 ncı madde hükümleri uygulanır.
Zilyedliğin ve kiracılık sıfatının devri
MADDE 26 – (1) Kiracı, kiracılık sıfatını veya sözleşmeden doğan hak veya
yükümlülüklerini, kiralayandan yazılı izin almak kaydıyla devredebilir. Bu devir nedeniyle
finansal kiralama sözleşmesinde yapılan kiracı değişikliği, ilgisine göre 21 inci veya 22 nci
madde çerçevesinde tescil edilir veya şerh olunur.
(2) Konut finansmanı kapsamında yapılan finansal kiralama işlemlerinde kiracı,
kiralayana bilgi vermek, diğer finansal kiralama işlemlerinde ise sözleşmede hüküm
bulunmak kaydıyla finansal kiralama konusu malın zilyetliğini bir başkasına devredebilir.
Mülkiyetin devri
MADDE 27 – (1) Sözleşmede aksi öngörülmemişse kiralayan, malın mülkiyetini bir
üçüncü kişiye devredemez. Sözleşmede bu yetkinin tanınması hâlinde, devir, ancak başka bir
kiralayana yapılabilir. Devralan, sözleşme hükümlerine uymak zorundadır. Devrin kiracıya
karşı geçerli olması onun haberdar edilmesine bağlıdır.
Kiracının iflası veya icra takibine uğraması
MADDE 28 – (1) Kiracının iflası hâlinde, iflas memuru, 2004 sayılı Kanunun 221 inci
maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre büro teşkilinden önce, finansal kiralama konusu
malların tefrikine karar verir. İflas memurunun bu kararına karşı yedi gün içinde itiraz edilebilir.
(2) Kiracı aleyhine icra yoluyla takip yapılması hâlinde, icra memuru, finansal
kiralama konusu malların takibin dışında tutulmasına karar verir. İcra memurunun kararına
karşı yedi gün içinde itiraz edilebilir.
(3) Bu itirazlar, icra mahkemesince en geç bir ay içinde karara bağlanır.
Kiralayanın iflası veya icra takibine uğraması
MADDE 29 – (1) Kiralayanın iflası hâlinde sözleşme, kararlaştırılan sürenin sonuna
kadar iflas masasına karşı geçerliliğini sürdürür.
(2) Kiralayan aleyhine icra yoluyla takip yapılması hâlinde finansal kiralama konusu
mallar sözleşme süresi içinde haczedilemez.
Sözleşmenin sona ermesi
MADDE 30 – (1) Sözleşmede aksi kararlaştırılmadıkça, sözleşme süresinin dolması,
kiracının iflası, ölümü veya fiil ehliyetini kaybetmesi hâllerinde kendiliğinden sona erer.
(2) Kiracının tasfiye sürecine girmesi veya tasfiyeye girmeksizin finansal kiralama
konusu malın tahsis edildiği işletmesini tasfiye etmesi hâlinde kiracının talebi üzerine
sözleşmede aksine hüküm yoksa sözleşme, süresinden önce feshedilebilir.
(3) Sözleşmenin taraflarından her biri sürenin bitiminden en az üç ay önce bildirmek
kaydıyla, mevcut veya yeni şartlar ile sözleşmenin uzatılmasını talep edebilir. Sözleşmenin
uzatılması tarafların anlaşmasına bağlıdır.
Sözleşmenin ihlali
MADDE 31 – (1) Kiralayan, finansal kiralama bedelini ödemede temerrüde düşen
kiracıya verdiği otuz günlük süre içinde de bu bedelin ödenmemesi hâlinde, sözleşmeyi
feshedebilir. Ancak, sözleşmede, süre sonunda mülkiyetin kiracıya geçeceği kararlaştırılmış
ise, bu süre altmış günden az olamaz. Bir yıl içinde sözleşmede yer alan kira bedellerinden
üçünü veya üst üste ikisini zamanında ödememesi nedeniyle ihtara muhatap olan kiracılarla
yapılan sözleşmeler kiralayan tarafından feshedilebilir.
(2) Taraflardan birinin sözleşmeye aykırı harekette bulunduğu hâllerde, bu aykırılık
nedeniyle diğer tarafın sözleşmeyi devam ettirmesinin beklenemeyeceği durumlarda sözleşme
feshedilebilir.
(3) Kiracı ve kiralayan arasında finansal kiralama sözleşmesi ile ilgili ihtilaflarda,
mahkemece finansal kiralama konusu malın ihtiyati tedbir kararı alınarak kiralayana veya
üçüncü bir kişiye bırakılması durumunda kiralayan, mahkemeye malın rayiç değeri kadar
teminat yatırmak suretiyle mal üzerinde tasarruf edebilir. Şu kadar ki; sözleşmenin feshinin
haksız olduğuna karar verilmesi hâlinde kiralayan, kiracının zararını tazminle yükümlüdür.
Sözleşmenin sona ermesinin sonuçları
MADDE 32 – (1) Sözleşme sona erdiğinde, sözleşmeden doğan satın alma hakkını
kullanmayan veya bu hakkı bulunmayan kiracı finansal kiralama konusu malı derhâl geri
vermekle mükelleftir.
Sözleşmenin feshinin sonuçları
MADDE 33 – (1) Sözleşmenin kiralayan tarafından feshi ile 30 uncu maddenin ikinci
fıkrası uyarınca kiracı tarafından feshi hâllerinde, kiracı malı iade ile yükümlüdür. İade edilen
malın üçüncü kişilere satılması hâlinde sözleşmede aksi bir değer kararlaştırılmadıkça satış
bedelinin, vadesi gelmemiş finansal kiralama bedelleri ile varsa kiralayanın bunu aşan zararı
toplamından düşük olması durumunda aradaki fark kiracı tarafından kiralayana ödenir.
Sözleşmede aksi bir değer kararlaştırılmadıkça iade edilen malın satış bedelinin, vadesi
gelmemiş finansal kiralama bedelleri ile varsa kiralayanın bunu aşan zararı toplamından
yüksek olması durumunda aradaki fark kiralayan tarafından kiracıya ödenir. İade alınan malın
üçüncü kişilere finansal kiralama yöntemiyle kiralanması hâlinde de aynı esaslar uygulanır.
(2) Sözleşme kiracı tarafından feshedilirse kiracı malı geri vermekle beraber uğradığı
zararın tazminini, kiralayandan talep edebilir.
(3) Sözleşmeden kaynaklanan borçlara karşılık teminat olarak alınan ipoteklerin
paraya çevrilmesinde 2004 sayılı Kanunun 150/ı maddesi hükümleri uygulanır.
(4) Kiracının bu Kanunda belirtilen süreler içinde borcunu ödememesinden dolayı
kiralayan tarafından noter aracılığıyla kiracıya gönderilen fesih ihtarnameleri hakkında 2004
sayılı Kanunun 68/b maddesi hükümleri uygulanır.
Uygulanmayacak hükümler
MADDE 34 – (1) Sözleşme hakkında 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni
Kanununun 764, 765, 766 ncımaddeleri ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun İkinci Kısım
Birinci Bölüm Dördüncü Ayırımında yer alan “Kısmi Ödemeli Satışlar”a ilişkin hükümleri ile
İkinci Kısım Dördüncü Bölüm İkinci Ayırımında yer alan “Konut ve Çatılı İşyeri Kiraları”na
ilişkin hükümleri uygulanmaz.
Teşvik
MADDE 35 – (1) Yatırımların tamamının veya bir bölümünün finansal kiralama
yoluyla gerçekleştirilmesi hâlinde kiralayan, finansal kiralamaya konu olan iktisadi
kıymetlerle ilgili olarak bunların satın alınması hâlinde uygulanan teşviklerden yararlanır.
Finansal kiralama şirketinin teşvik belgesi ile ilgili sorumluluğu, kendisine devri gerçekleşen
kısmı ile sınırlıdır.
Gümrüğe dair hükümler
MADDE 36 – (1) Yabancı şirket ile kiracı arasında akdedilen sözleşmeye göre getirilen
mallara gümrük vergileri ve ek mali yükümlülükler bakımından aşağıdaki hükümler uygulanır:
a) Satın alma hakkı bulunmayan bir sözleşmeye dayanarak veya bu hak bulunsa dahi
teşvik belgesinde gümrük muafiyetinden yararlanması öngörülmemiş malların Türkiye’ye
girişinde, gümrük mevzuatının süre kısıtlaması hariç, sözleşme süresine bağlı olarak
27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun geçici ithalat rejimine dair hükümleri
uygulanır. Sözleşme süresi sonunda kesin ithalatın yapılmaması ve finansal kiralama konusu
malların kiralayana iade edilmek üzere yurt dışına çıkarılmak istenmesi hâlinde daha önce
alınan teminat 4458 sayılı Kanun hükümlerine göre çözülür.
b) Sözleşme süresi sonunda finansal kiralama konusu malların kesin ithalatının
yapılması hâlinde gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihteki cari kur ve 4458 sayılı
Kanunun eşyanın gümrük kıymetine ilişkin hükümlerine göre belirlenecek kıymet üzerinden
hesaplanacak gümrük vergileri ve ek mali yükümlülükler tahakkuk ve tahsil olunur.
İstisnalar ve vergi nispetinin tespiti
MADDE 37 – (1) (Değişik: 15/7/2016-6728/74 md.) Finansal kiralama sözleşmeleri,
bu sözleşmelerin devrine ve tadiline ilişkin kâğıtlar, finansal kiralama konusu malların
teminine ilişkin kiralayan ve satıcı arasında düzenlenen sözleşmeler ile bunların teminatı
amacıyla düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden, bu kâğıtlarla ilgili yapılacak işlemler
(finansal kiralama konusu gayrimenkullerin kiralayanlar tarafından devir alınmasına ilişkin
tapu işlemleri hariç) harçtan müstesnadır.
(2) Satıp geri kiralama yöntemi ile yapılan kiralama sözleşmeleri kapsamında
kiralanan taşınmazların sözleşme süresi sonunda kiracı adına tapuya tescili tapu harcından
müstesnadır.
İKİNCİ BÖLÜM
Faktoring ve Finansman
Faktoring sözleşmesi
MADDE 38 – (1) Faktoring sözleşmesi; mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile
tevsik edilen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilebilen
mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir almak suretiyle, faktoringşirketinin
müşterisine sağladığı tahsilat, borçlu ve müşteri hesaplarının tutulmasının yanı sıra finansman
veya faktoring garantisi fonksiyonlarından herhangi birini ya da tümünü içeren sözleşmedir.
(2) (Değişik:18/6/2020-7247/13 md.) Faktoring sözleşmesi, yazılı veya uzaktan
iletişim araçlarının kullanılması suretiyle mesafeli olarak ya da mesafeli olsun olmasın
Kurulun yazılı şeklin yerine geçebileceğini belirlediği ve bir bilişim veya elektronik
haberleşme cihazı üzerinden gerçekleştirilecek ve müşteri kimliğinin doğrulanmasına imkân
verecek yöntemler yoluyla kurulacak şekilde düzenlenir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin
usul ve esasları belirlemeye Kurul yetkilidir.
Finansman sözleşmesi
MADDE 39 – (1) Finansman sözleşmesi, her türlü mal veya hizmet alımının, malı
veya hizmeti satın alan gerçek veya tüzel kişinin nam ve hesabına mal veya hizmetin teslim
veya temini ile birlikte doğrudan satıcıya ödeme yapılması suretiyle kredilendirilmesini
öngören sözleşmedir. Kredi geri ödemeleri, adına kredi açılanlar tarafından finansman
şirketlerine yapılır.
(2) Finansman şirketlerinin, kredilendirecekleri mal veya hizmetleri temin eden
satıcılarla önceden yazılı şekilde genel bir sözleşme yapmaları zorunludur.
(3) (Değişik:18/6/2020-7247/14 md.) Finansman sözleşmesi, yazılı veya uzaktan
iletişim araçlarının kullanılması suretiyle mesafeli olarak ya da mesafeli olsun olmasın
Kurulun yazılı şeklin yerine geçebileceğini belirlediği ve bir bilişim veya elektronik
haberleşme cihazı üzerinden gerçekleştirilecek ve müşteri kimliğinin doğrulanmasına imkân
verecek yöntemler yoluyla kurulacak şekilde düzenlenir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin
usul ve esasları belirlemeye Kurul yetkilidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM17
Tasarruf Finansman
Tasarruf finansman sözleşmesi
MADDE 39/A- (Ek:4/3/2021-7292/7 md.)(16)
(1) Tasarruf finansman sözleşmesi, belirli bir tasarruf tutarı ve dönemine bağlı olarak
önceden belirlenmiş koşulların gerçekleşmesi şartıyla konut, çatılı iş yeri veya taşıt edinimi
için müşteriye finansman kullanma hakkı veren, şirkete ise müşteriye ait birikmiş tasarruf
tutarını yönetme, geri ödeme ve finansman kullandırma yükümlülüğü ile organizasyon ücreti
alma hakkı veren, faizsiz finansman esaslarına göre düzenlenen sözleşmedir.
(2) Tasarruf finansman sözleşmesi, yazılı veya uzaktan iletişim araçlarının
kullanılması suretiyle mesafeli olarak ya da mesafeli olsun olmasın Kurulun yazılı şeklin
yerine geçebileceğini belirlediği ve bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı üzerinden
gerçekleştirilecek ve müşteri kimliğinin doğrulanmasına imkân verecek yöntemler yoluyla
kurulacak şekilde düzenlenir.
(3) Müşteri, sözleşme imzalanmasını takip eden on dört gün içinde herhangi bir gerekçe
göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin tasarruf finansman sözleşmesinden cayma hakkına
sahiptir. Müşterinin söz konusu cayma hakkını kullanması hâlinde şirket, organizasyon ücreti
dâhil, müşteriden aldığı tutarın tamamını cayma kararının bildirilmesinden itibaren on dört gün
içinde iade etmekle yükümlüdür.
(4) Müşteri, tasarruf finansman sözleşmesinin tasarruf dönemi bitimine kadar
sözleşmede fesih hakkına sahiptir. Şirket, müşterinin sözleşmede fesih hakkını kullanması
hâlinde organizasyon ücreti bedeli dışında kalan toplam birikim tutarını, Kurulca belirlenecek
süre içerisinde müşteriye iade etmekle yükümlüdür. Müşterinin talebi ile tahsisat ileriki bir
tarihe ertelenebilir, erteleme hâlinde müşterinin sözleşmedeki hak ve yükümlülükleri saklı
kalır. Tasarruf finansman sözleşmeleri, müşterinin sözleşme kapsamındaki yükümlülüklerini
yerine getirmemesi durumu haricinde, şirket tarafından tek taraflı olarak feshedilemez.
(5) Tasarruf finansman sözleşmelerinde asgari olarak tutarlara, vadeye, organizasyon
ücretine, gelir, maliyet ve masraflara, konut, çatılı iş yeri veya taşıt edinimine yönelik tasarruf
etme ve finansman kullandırma dönem ve koşullarına, iade süre ve şartlarına, temerrüde,
cayma hakkının kullanımına, sözleşmenin sona ermesine, feshine, mirasçılara intikaline,
17 4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle, bu Kanuna 39 uncu maddeden sonra
gelmek üzere Üçüncü bölüm başlığı ile birlikte 39/A maddesi eklenmiştir.
üçüncü taraflara devrine, tarafların hak ve yükümlülüklerine ilişkin hükümler yer alır.
Şirketler tasarruf finansman sözleşmeleri kapsamında taahhüt ettikleri yükümlülükleri yerine
getirmek zorundadır. Sözleşme kapsamında müşterinin bilgilendirilmesine ve bu maddenin
uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
Tasarruf finansman faaliyeti
MADDE 39/B- (Ek:4/3/2021-7292/8 md.)
(1) Tasarruf finansman şirketleri her bir müşteri grubu ve müşteri bazında bağımsız bir
tasarruf ve finansman planı düzenler. Grup hâlinde tasarruf uygulamasında müşterilerin
teslimat tarihleri, grup için öngörülen toplam vade esas alınarak belirlenir.
(2) Tasarruf finansman şirketleri, tasarruf fon havuzu hesaplarını diğer hesaplarından
ayırmak zorundadır. Tasarruf fon havuzu varlıkları, şirketlerin tasarruf finansman
sözleşmelerinden kaynaklanan yükümlülüklerinin yerine getirilmesi dışında başka bir amaçla
kullanılamaz, hapis hakkına, alacağın devir ve temlikine ve takasa konu edilemez,
rehnedilemez, teminat gösterilemez, müşterilerin tasarruf finansman sözleşmelerinden
kaynaklanan alacakları müstesna, kamu alacaklarının tahsili amacı da dâhil olmak üzere
haczedilemez, üzerine ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz konulamaz veya iflas masasına dâhil
edilemez.
(3) Tasarruf finansman şirketleri faizsiz finansman esaslarına göre faaliyet gösterir.
(4) Tasarruflardan oluşan fonların değerlendirileceği faizsiz yatırım araçlarının
belirlenmesi ve faizsiz finansman esaslarına uygun tasarruf ve finansman yöntemleri ile bu
maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
BEŞİNCİ KISIM
Birlik
BİRİNCİ BÖLÜM
Birlik
Finansal Kurumlar Birliği
MADDE 40 – (Başlığı ile Birlikte Değişik:4/3/2021-7292/9 md.)
(1) Şirketler ve 5411 sayılı Kanunun 143 üncü maddesinde düzenlenen varlık yönetim
şirketleri ile Kurumun gözetim ve denetimine tabi diğer kuruluşlardan Kurulca uygun
görülenler, tüzel kişiliği haiz ve kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan Birliğe,
faaliyet izni aldıkları tarihten itibaren bir ay içinde üye olmak zorundadır.
Birliğin görev ve yetkileri
MADDE 41 – (1) Birlik;
a) Mesleğin gelişmesini temin etmek, üyelerin birlik ve dayanışmasını artırmak,
eğitim, tanıtım ve araştırma faaliyetlerinde bulunmakla,
b) Meslek ilkelerini belirlemek suretiyle üyelerin birlik ve mesleğin gerektirdiği
disiplin içinde ekonominin ihtiyaçlarına uygun olarak çalışmalarını sağlamakla,
c) Üyelerinin uyacakları meslek ilkeleri ve standartlarını belirlemekle,
ç) İlgili mevzuat uyarınca alınan kararlar ile Kurumca alınması istenilen tedbirleri
üyelerine duyurmakla,
d) Üyeleri arasında haksız rekabeti önlemek amacıyla gerekli her türlü tedbiri almak
ve uygulamakla,
e) Üyelerin ilan ve reklamlarında uyacakları esas ve şartları tür, şekil, nitelik ve
miktarı itibarıyla tespit etmekle,
f) Üyelerinin ortak menfaatlerini ilgilendiren konularda yönetim kurulu kararına
istinaden dava açmakla,
g) Üyeleri arasında ortak projelere ilişkin iş birliğini temin etmekle,
ğ) Bu Kanunda sayılan diğer görevleri yerine getirmekle,
görevli ve yetkilidir.
Organlar ve statü
MADDE 42 – (1) Birlik organ seçimleri bu Kanunda öngörülen esaslar çerçevesinde
gizli oyla ve yargı gözetimi altında gerçekleştirilir. Seçim yapılacak genel kurul toplantısından
en az on beş gün önce seçimlere katılacak üyeleri ve temsilcilerini belirleyen liste, toplantının
gündemini, yerini, gününü, saatini ve çoğunluk olmadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya
ilişkin hususları belirten bir yazı ile birlikte üç nüsha olarak Yüksek Seçim Kurulunca
belirlenecek seçim kurulu başkanı hâkime tevdi edilir. Hâkim gerekli incelemeyi yaparak listeyi
ve diğer hususları onaylar; bir sandık kurulu başkanı ve iki sandık kurulu üyesi ile bunlar için
birer yedek üye atar. Oy verme işlemi gizli oy, açık sayım ilkelerine göre yapılır. Seçim
süresinin sonunda seçim sonuçları tutanakla tespit edilip seçim sandık kurulu başkanı ve üyeleri
tarafından imzalanır. Tutanağın düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde seçimlere yapılacak
her türlü itiraz hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır.
(2) Birliğin statüsünde yapılacak değişiklikler Birliğin görüşünü alarak Kurumun
yapacağı öneri üzerine Cumhurbaşkanı kararıyla yürürlüğe konulur. Üyeler, Birliğin statüsüne
ve Birlik tarafından alınacak karar ve tedbirlere uymak zorundadır. Birlik giderleri, statü
gereğince tespit olunan oy sayısına göre üyelere dağıtılır. Üyeler, kendilerine düşen masraf
paylarını statüde belirtilen süre içinde yatırmak zorundadır. Masraf iştirak payları belirlenen
süre içinde ödenmediği takdirde Birlik tarafından icra yoluyla tahsil olunur. Masraf iştirak
paylarının ödenmesine dair kararlar 2004 sayılı Kanunun 68 inci maddesinde yazılı resmî
belge niteliğindedir.18
(3) Birliğin aldığı genel ya da özel nitelikteki karar ve tedbirlere zamanında ve tam
olarak uymayan üyelerine Birlik yönetim kurulunca bin Türk Lirasından on bin Türk Lirasına
kadar idari para cezası verilir.
18 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 198 inci maddesiyle bu fıkrada yer
alan “Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir.
Merkezî fatura kaydı
MADDE 43 – (1) Faktoring şirketleri ile bankalar, fatura bilgileri de dâhil olmak
üzere devir aldıkları alacaklarla ilgili bilgileri Risk Merkezi nezdinde veya Birliğin uygun
göreceği bir şekilde toplulaştırırlar. Bilgilerin paylaşımına ilişkin usul ve esaslar Birlik
tarafından belirlenir.
ALTINCI KISIM
Cezai Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
İdari Para Cezaları
İdari para cezaları
MADDE 44 – (Değişik:20/2/2020-7222/23 md.)
(1) Kurul kararıyla ve gerekçesi belirtilmek suretiyle şirketlere bu Kanunun;
a) 8 inci maddesine aykırılık hâlinde, yirmi beş bin Türk lirasından elli bin Türk
lirasına kadar,
b) 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) veya (c) bendine aykırılık hâlinde, altmış
iki bin beş yüz Türk lirasından az olmamak üzere aykırılık oluşturan tutarın on katına kadar,
c) 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasına aykırı işlem yapılması hâlinde, altmış iki bin beş
yüz Türk lirasından az olmamak üzere aykırılık oluşturan işlem tutarının beş katına kadar,
ç) 11 inci maddesinin birinci, ikinci veya beşinci fıkrasına aykırılık hâlinde, yirmi beş
bin Türk lirasından elli bin Türk lirasına kadar,19
d) 13 üncü maddesine aykırı şekilde atama yapılması hâlinde, yirmi beş bin Türk
lirasından elli bin Türk lirasına kadar ve cezanın tebliğ tarihinden itibaren on iş günü içinde
aykırılığın giderilmemesi hâlinde, bu sürenin bitiminden itibaren geçen her gün için verilmiş
olan cezanın yüzde onu tutarında,
e) 14 üncü maddesinin birinci fıkrasına aykırılık hâlinde, yirmi beş bin Türk lirasından
elli bin Türk lirasına kadar,
f) 14 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına aykırı olarak şirketin mali büyüklüklerini
önemli ölçüde etkileyen veya önemli ölçüde etkilememekle birlikte süreklilik arz eden
uygulamalar yapılması hâlinde, yirmi beş bin Türk lirasından elli bin Türk lirasına kadar,
g) 14 üncü maddesinin dördüncü veya beşinci fıkrasına aykırılık hâlinde, yirmi beş bin
Türk lirasından elli bin Türk lirasına kadar,
ğ) 15 inci maddesine istinaden çıkarılan düzenlemelerde yer alan sınırlamalara
aykırılık hâlinde, altmış iki bin beş yüz Türk lirasından az olmamak üzere, aykırılık oluşturan
tutarın yüzde birine kadar,
h) 15 inci maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen bildirimin yapılmaması hâlinde,
yirmi beş bin Türk lirasından elli bin Türk lirasına kadar,
19 4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle, bu bende “maddesinin” ibaresinden
sonra gelmek üzere “birinci,” ibaresi eklenmiştir.
ı) 16 ncı maddesine göre ayrılması gereken karşılıkların tesis edilmemesi hâlinde,
yirmi beş bin Türk lirasından az olmamak üzere, ayrılması gereken karşılık tutarının binde
ikisine kadar; üç aydan az olmamak üzere Kurumca verilecek süre içinde aykırılığın
giderilmemesi hâlinde ise, tesis edilmeyen karşılık tutarının yüzde üçü oranında,
i) 17 nci maddesinin ikinci veya dördüncü fıkrasına aykırılık hâlinde, yirmi beş bin
Türk lirasından elli bin Türk lirasına kadar,
j) 19 uncu maddesinin birinci fıkrasına, 22 nci maddesinin birinci veya ikinci
fıkrasına, 38 inci maddesinin ikinci fıkrasına ve 39 uncu maddesinin ikinci veya üçüncü
fıkrasına aykırılık hâlinde, yirmi beş bin Türk lirasından elli bin Türk lirasına kadar,
k) (Ek:4/3/2021-7292/10 md.) 9 uncu maddenin beşinci fıkrasına, 39/A maddesinin
üçüncü veya dördüncü fıkralarına aykırı işlem yapılması hâlinde, altmış iki bin beş yüz Türk
lirasından az olmamak üzere aykırılık oluşturan işlem tutarının beş katına kadar,
l) (Ek:4/3/2021-7292/10 md.) 39/A maddesinin ikinci veya beşinci fıkralarına, 39/B
maddesinin birinci, ikinci veya üçüncü fıkralarına aykırı işlem yapılması hâlinde, yirmi beş
bin Türk lirasından elli bin Türk lirasına kadar,
idari para cezası uygulanır.
(2) Kurul kararıyla ve gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili gerçek ve tüzel kişilere, bu
Kanunun;
a) 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına aykırılık hâlinde, elli bin Türk lirasından yetmiş
beş bin Türk lirasına kadar,
b) 11 inci maddesinin birinci, ikinci veya üçüncü fıkrasına aykırılık hâlinde, yirmi beş
bin Türk lirasından elli bin Türk lirasına kadar,
c) 17 nci maddesinin ikinci veya dördüncü fıkrasına aykırılık hâlinde, yirmi beş bin
Türk lirasından elli bin Türk lirasına kadar,
idari para cezası uygulanır.
(3) Kurul kararıyla ve gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili gerçek ve tüzel kişilere,
ilgili maddelerine göre Kurul ve Kurum tarafından bu Kanuna dayanılarak alınan kararlara,
çıkarılan yönetmelik ve tebliğlere ve yapılan diğer düzenlemeler ile Kurum tarafından verilen
talimatlara uyulmaması hâlinde, elli bin Türk lirasından yetmiş beş bin Türk lirasına kadar
idari para cezası uygulanır.
(4) Kurul, yaptırım kararı verilinceye kadar aykırılığın birden fazla işlenmiş olmasını
veya idari para cezasının uygulanmasından itibaren iki yıl içerisinde aynı aykırılığın
tekrarlanmasını dikkate alarak bu maddede yer alan tutarları iki katına kadar artırarak
uygulamaya yetkilidir.
Savunma hakkı ve kapatma kararı
MADDE 45 – (1) İdari para cezalarının uygulanıp uygulanmayacağına ilgilinin
savunması alındıktan sonra karar verilir. Savunma istendiğine ilişkin yazının tebliğ tarihinden
itibaren bir ay içinde savunma verilmemesi hâlinde savunma hakkından feragat edildiği kabul
edilir.
(2) Bu Kanunun 8 inci maddesi hükümlerine aykırı olarak yurt içinde açılan şubeler
hakkında, 44 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi hükümleri uygulanmakla birlikte,
bunlar Kurumun talebi üzerine valiliklerce geçici veya sürekli kapatılır.
İKİNCİ BÖLÜM
Suçlar
İzinsiz faaliyette bulunmak
MADDE 46 – (1) Bu Kanuna göre alınması gereken izinleri almaksızın finansal
kiralama, faktoring, finansman ve tasarruf finansman faaliyetlerinde bulunan kişiler, iki
yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Bu suçun
yararına olarak işlendiği tüzel kişi hakkında tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirlerine
hükmolunur. Ayrıca, bu suçun bir iş yeri bünyesinde işlenmesi hâlinde bu iş yerlerinin bir
aydan bir yıla kadar, tekerrür hâlinde ise sürekli olarak kapatılmasına karar verilebilir. 20
(2) Bu Kanuna göre alınması gereken izinleri almaksızın ticaret unvanlarında, her türlü
belge, ilan ve reklamlarında veya kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda şirket gibi faaliyet
gösterdikleri izlenimini uyandıracak söz ve deyimleri kullanan kişiler, üç aydan bir yıla kadar
hapis ve bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Ayrıca, bu iş yerlerinin bir aydan
bir yıla kadar, tekerrür hâlinde ise sürekli olarak kapatılmasına karar verilebilir.
(3) Birinci ve ikinci fıkralara aykırılık hâlinde Kurumun ilgili Cumhuriyet
başsavcılığını muhatap talebi üzerine, sulh ceza hâkimince, dava açılması hâlinde davaya
bakan mahkemece iş yerlerinin faaliyetleri ve reklamları geçici olarak durdurulur, ilanları
toplatılır. Bu tedbirler, hâkim kararıyla kaldırılıncaya kadar devam eder. Bu kararlara karşı
itiraz yolu açıktır.(19)
(4) (Ek:4/3/2021-7292/11 md.) Bu aykırılıkların internet ortamında gerçekleşmesi
hâlinde Kurum tarafından içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verilebilir.
Karar uygulanmak üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna gönderilir.
(5) (Ek:4/3/2021-7292/11 md.) İzinsiz tasarruf finansman faaliyetinde bulunan
şirketler hakkında Kurul, 50/A maddesinin birinci fıkrası kapsamında tasfiye kararı verebilir.
Hakkında tasfiye kararı verilen şirketlerle ilgili olarak aynı maddenin ikinci, üçüncü ve
dördüncü fıkraları uygulanır.
Yetkili merciler ile denetim görevlilerince istenen bilgi ve belgeleri vermemek ve
görevlerini yapmalarını engellemek
MADDE 47 – (1) Bu Kanunla yetkilendirilen mercilerin ve denetim görevlilerinin
istedikleri bilgi ve belgeleri vermeyen kişiler bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş yüz günden
bin beş yüz güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
20 4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle, birinci fıkrada yer alan “ve finansman”
ibaresi “, finansman ve tasarruf finansman” şeklinde, üçüncü fıkrada yer alan “Cumhuriyet
başsavcılığının talebi üzerine” ibaresi “Kurumun ilgili Cumhuriyet başsavcılığını muhatap talebi
üzerine” şeklinde değiştirilmiştir.
(2) Bu Kanunla yetkilendirilen denetim görevlilerinin görevlerini yapmalarına engel
olan kişiler iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Gerçeğe aykırı beyanda bulunmak
MADDE 48 –(1) Şirketin bu Kanunda gösterilen merciler ile denetim görevlilerine ve
mahkemelere verdiği veya yayımladığı belgelerdeki gerçeğe aykırı beyanlardan dolayı,
bunları ve bunların düzenlenmesine esas teşkil eden her türlü belgeleri imza edenler, bir
yıldan üç yıla kadar hapis ve bin beş yüz günden az olmamak üzere adli para cezası ile
cezalandırılır.
Kurumun bildirim yükümlülüğü
MADDE 49 – (1) Bu Kanunda belirtilen suçlara ilişkin Kurum tarafından herhangi bir
suç unsurunun tespit edilmesi hâlinde Cumhuriyet başsavcılığına bildirimde bulunulur.
Tasarrufların çekilmesini engellemek
MADDE 49/A- (Ek:4/3/2021-7292/12 md.)
(1) 39/A maddesinin üçüncü veya dördüncü fıkralarına aykırı davrananlar altı aydan
iki yıla kadar hapis ve beş yüz güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
Zimmet
MADDE 49/B- (Ek:4/3/2021-7292/13 md.)
(1) Görevi nedeniyle zilyetliği kendisine devredilmiş olan veya koruma ve gözetimiyle
yükümlü olduğu para veya para yerine geçen evrak veya senetleri veya diğer malları
kendisinin ya da başkasının zimmetine geçiren tasarruf finansman şirketi yönetim kurulu
başkan ve üyeleri ile diğer mensupları, altı yıldan on iki yıla kadar hapis ve beş bin güne
kadar adlî para cezası ile cezalandırılacakları gibi tasarruf finansman şirketinin uğradığı zararı
tazmine mahkûm edilirler.
(2) Suçun, zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla
işlenmesi hâlinde faile on iki yıldan on sekiz yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adlî
para cezası verilir. Ancak, adlî para cezasının miktarı tasarruf finansman şirketinin uğradığı
zararın üç katından az olamaz. Ayrıca, meydana gelen zararın ödenmemesi hâlinde
mahkemece resen ödettirilmesine hükmolunur.
(3) Faaliyet izni kaldırılan bir tasarruf finansman şirketinin; hukuken veya fiilen yönetim
ve denetimini elinde bulundurmuş olan gerçek kişi ortaklarının, tasarruf finansman şirketinin
emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye düşürecek şekilde doğrudan veya dolaylı olarak
kendilerinin veya başkalarının menfaatlerine kullandırmak suretiyle, her ne suretle olursa olsun
tasarruf finansman şirketini zarara uğratmaları zimmet olarak kabul edilir. Bu fiilleri işleyenler
hakkında on yıldan yirmi yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adlî para cezasına
hükmolunur; ancak, adlî para cezasının miktarı tasarruf finansman şirketinin uğradığı zararın üç
katından az olamaz. Ayrıca, meydana gelen zararın müteselsilen ödettirilmesine karar verilir.
(4) Soruşturma başlamadan önce, zimmete geçirilen para veya para yerine geçen evrak
veya senetlerin veya diğer malların aynen iade edilmesi veya uğranılan zararın tamamen
tazmin edilmesi hâlinde, verilecek cezanın üçte ikisi indirilir.
(5) Kovuşturma başlamadan önce, gönüllü olarak, zimmete geçirilen para veya para
yerine geçen evrak, senet veya diğer malların aynen iade edilmesi veya uğranılan zararın
tamamen tazmin edilmesi hâlinde, verilecek cezanın yarısı indirilir. Bu durumun hükümden
önce gerçekleşmesi hâlinde, verilecek cezanın üçte biri indirilir.
(6) Zimmet suçunun konusunu oluşturan para veya para yerine geçen evrak veya
senetlerin veya diğer malların değerinin azlığı nedeniyle verilecek ceza üçte birden yarıya
kadar indirilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Faaliyet İzninin İptali
Faaliyet izninin iptali
MADDE 50 – (1) Tasarruf finansman şirketleri dışındaki şirketlerin faaliyet izni;21
a) Faaliyet izninin alınmasını müteakip bir yıl içinde faaliyete geçilmemesi,
b) Faaliyet izninin alındığı tarihten itibaren bir ay içinde Birliğe üye olunmaması ve bu
yükümlülüğün Kurum tarafından yapılan uyarıdan itibaren bir hafta içinde yerine
getirilmemesi,
c) Adres değişikliğinin süresi içinde Kuruma bildirilmemesi ve yapılan yasal tebligata
rağmen adresinde bulunulmaması,
ç) Faaliyetlere kesintisiz bir yıl süre ile ara verilmesi,
d) 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) veya (ç) bentlerinde yasaklanan faaliyetlerde
bulunulması,
e) Faaliyete son verilmesi,
f) (Ek:4/3/2021-7292/14 md.) 15 inci madde uyarınca şirket tarafından Kurumca
istenen önlemlerin alınmaması veya alınan önlemlere rağmen sorunların Kurumca verilen
uygun süre içinde giderilememesi ya da bu tedbirlerin alınması durumunda dahi sonuç
alınamayacağının Kurumca belirlenmesi,
hâllerinden herhangi birinin gerçekleşmesi durumunda, Kurulun en az beş üyesinin
aynı yöndeki oyuyla alınan kararla iptal edilir.
(2) Faaliyet izninin iptaline ilişkin karar ilgili şirkete bildirilir ve Resmî Gazete’de
yayımlanır. İptal kararının Resmî Gazete’de yayımlanması ilgililere yapılacak tebligat
hükmündedir.
(3) Faaliyet izni iptal edilen tasarruf finansman şirketleri dışındaki şirketlerin,
faaliyetlerini derhâl durdurması ve iptal tarihinden itibaren üç ay içinde genel kurulunu
toplayarak, şirket konusu ve unvanını değiştirmek veya tasfiye işlemlerini başlatmak üzere
karar alması zorunludur.(20)
21 4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 14 üncü maddesiyle, birinci fıkrada yer alan “Bir şirketin”
ibaresi “Tasarruf finansman şirketleri dışındaki şirketlerin” şeklinde değiştirilmiş ve üçüncü fıkrada yer
alan “şirketin” ibaresi “tasarruf finansman şirketleri dışındaki şirketlerin” şeklinde değiştirilmiştir.
Tasarruf finansman şirketinin faaliyet izninin kaldırılması ve tasfiyesi
MADDE 50/A- (Ek:4/3/2021-7292/15 md.)
(1) Likidite düzeyinin sürdürülememesi veya sürdürülemeyeceğinin anlaşılması,
likidite hesaplamasının güvenilir şekilde gerçekleştirilememesi veya kasıtlı olarak likiditenin
yanlış hesaplanması veya 15 inci madde kapsamında Kurumca alınması istenen tedbirlerin
verilen süre içerisinde alınmaması ya da bu tedbirler kısmen veya tamamen alınmış olmasına
rağmen mali bünyenin güçlendirilmesine imkân bulunmadığının veya bu tedbirler alınmış
olsa dahi mali bünyenin güçlendirilemeyeceğinin tespit edilmesi hâlinde Kurul, en az beş
üyesinin aynı yöndeki oyuyla şirketin faaliyet iznini kaldırmaya ve tasfiyesine karar vermeye
yetkilidir. Bu madde kapsamında tasfiyesine karar verilen şirketlerde müşterilerin
sözleşmelerde yer alan finansman kullanma hakları uygulanmaz. Tasfiye kararı Resmî
Gazete’de yayımlanır. Yayım tarihi, ilgililer bakımından tebliğ tarihi olarak kabul edilir.
(2) (Değişik:18/7/2021-7333/18 md.) Kurul tarafından tasfiyesine karar verilen
şirketler, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından atanacak en az üç kişilik tasfiye
komisyonu tarafından tasfiye edilir. Tasfiye komisyonu üyeleri ile bu kişiler tarafından temsil
yetkisini haiz olmak üzere görevlendirilenler 5411 sayılı Kanunun 127 nci maddesine tabidir.
(3) Tasfiyesine karar verilen şirket tarafından alınan tescile tabi tüm kararlar, tasfiye
komisyonunun talebi üzerine noter onayı şartı aranmaksızın ticaret sicil müdürlüklerince
harca ve hizmet bedeline tabi olmaksızın tescil ve ilan edilir. Şirketin genel kurulunun
yetkileri, 6102 sayılı Kanun hükümlerine tabi olmaksızın Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu
tarafından kullanılır. Bu şirketle ilgili olarak tasfiye komisyonu tarafından açılan dava, istinaf,
temyiz ve takip gibi yargı süreçleri harçtan muaftır. Şirketin tasfiye işlemlerini yürütmek
üzere görevlendirilen tasfiye komisyonu, adlî işlemler veya davalar bakımından taraf
ehliyetine sahiptir.22
(4) (Değişik:18/7/2021-7333/18 md.) Faaliyet izni kaldırılarak tasfiyesine karar
verilen şirketler hakkında 5411 sayılı Kanunun 106 ncı maddesinin ikinci, yedinci, dokuzuncu
ve onuncu fıkraları, 108 inci, 109 uncu, 110 uncu, 132 nci, 133 üncü, 134 üncü, 137 nci, 138
inci, 140 ıncı, 141 inci ve 142 nci madde hükümleri kıyasen uygulanır. Faaliyet izni
kaldırılarak tasfiyesine karar verilen tasarruf finansman şirketlerinin varlıklarının
yükümlülüklerini karşılamadığının tespiti halinde Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Kurulu
kararına istinaden tasfiye komisyonu mahkemeden, bu şirketlerin iflasını talep edebilir.
Hakkında iflas kararı verilen tasarruf finansman şirketinin iflas tasfiyesinde 5411 sayılı
Kanunun 106 ncı maddesi kıyasen uygulanır. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Kurulu, bu
maddede düzenlenen tasfiyeye ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
22 18/7/2021 tarihli ve 7333 sayılı Kanunun 18 inci maddesiyle, bu fıkranın ikinci cümlesinde yer alan
“tasfiye komisyonu” ibaresi “Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu” şeklinde değiştirilmiştir.
YEDİNCİ KISIM
Son Hükümler
Değiştirilen hükümler
MADDE 51 – (1) (2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu ile ilgili olup,
yerine işlenmiştir.)
(2) Cumhurbaşkanı, Türkiye’de kurulu finansal kiralama, faktoring ve finansman
şirketleri ve şubelerin ödünç para verme işlemlerinde uygulayacakları azami faiz oranlarını ve
diğer menfaatlerinin nitelikleri ile azami miktar ya da oranlarını tespit etmeye, bunları kısmen
veya tamamen serbest bırakmaya yetkilidir. Cumhurbaşkanı, bu yetkilerini Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankasına devredebilir.23
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 52 – (1) 10/6/1985 tarihli ve 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu ile
30/9/1983 tarihli ve 90 sayılı Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname ek ve değişiklikleri ile birlikte yürürlükten kaldırılmıştır.
(2) Diğer kanunlarda, 3226 sayılı Kanun ile 90 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye
yapılan atıflar, bu Kanunun ilgili maddelerine yapılmış sayılır.
Mevcut düzenlemelerin uygulanması
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Kanuna göre çıkarılacak düzenlemeler yürürlüğe
girinceye kadar, kaldırılan hükümlere dayanılarak çıkarılan düzenlemelerin, bu Kanuna aykırı
olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
(2) Bu Kanunda öngörülen düzenlemeler bir yıl içinde yürürlüğe konulur.
İntibak süresi
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren şirketler
durumlarını, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (e) bendine üç yıl içinde, 8 inci maddenin
birinci ve 13 üncü maddenin ikinci fıkralarına altı ay içinde intibak ettirmek zorundadır.
Mücbir sebeplerin bulunması ve Kurulca uygun görülmesi hâlinde bu süreler bir yılı
geçmemek üzere uzatılabilir.
(2) 30/4/2012 tarihinden önce Kuruma kuruluş veya faaliyet izni için başvuranlar
hakkında birinci fıkra hükümleri uygulanır.
Birlik ile ilgili yükümlülükler
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Birlik organlarının, Birlik organlarında şirketlerin
temsilinin, Birliğin çalışma esaslarının ve faaliyetlerinin kapsamının yer aldığı, Finansal
Kiralama Derneği, Faktoring Derneği ve Tüketici Finansmanı Şirketleri Derneği tarafından
Kurulun uygun görüşü alınarak hazırlanacak statü, Kurumun yapacağı öneri üzerine Bakanlar
Kurulu kararıyla yürürlüğe konulur.
23 2/7/2018 tarihli ve 700 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 198 inci maddesiyle bu fıkrada yer
alan “Bakanlar Kurulu” ibareleri “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir.
(2) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyette bulunan şirketler Birliğin
faaliyete geçtiği tarihi izleyen bir ay içinde Birliğe üye olmak zorundadır.
(3) Bu Kanun hükümleri uyarınca Birlik tarafından tutulan özel sicile tescil edilecek
sözleşmelerin tescilinde 22 nci madde uyarınca tescile ilişkin usul ve esaslar belirlenene kadar
bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 3226 sayılı Kanunun tescile ilişkin hükümlerinin
uygulanmasına devam olunur.
(4) Birlik kuruluncaya kadar 21 inci madde uyarınca yapılacak finansal kiralama
sözleşmelerinin tescilinde bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 3226 sayılı Kanunun ilgili
hükmünün uygulanmasına devam olunur.
(5) Bu Kanunun 43 üncü maddesinin birinci fıkrasında öngörülen işlemler, Birliğin
kuruluş tarihini izleyen bir yıl içinde yerine getirilir.
(6) (Ek:4/3/2021-7292/16 md.) Mevzuatta Finansal Kiralama, Faktoring ve
Finansman Şirketleri Birliğine yapılmış olan atıflar Finansal Kurumlar Birliğine yapılmış
sayılır.
(7) (Ek:4/3/2021-7292/16 md.) Bu fıkrayı ihdas eden Kanunun yürürlüğe girmesinden
önce 5411 sayılı Kanuna göre faaliyet izni almış olan varlık yönetim şirketleri, bu fıkrayı
ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde, Birliğe üye olmak
zorundadır.
Düzenlenmiş olan finansal kiralama sözleşmeleri
GEÇİCİ MADDE 4 – (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce düzenlenen
finansal kiralama sözleşmeleri için bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 3226 sayılı Kanunun
süreye ilişkin hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
İkrazatçılarla ilgili hükümler
GEÇİCİ MADDE 5 – (1) 90 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameden aldıkları yetkiye
istinaden ikrazatçılık faaliyetinde bulunanlar bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren
altı ay içinde bu Kanunda sayılı faaliyetlerden birini yürütmek amacıyla Kuruma başvuruda
bulunabilirler. Bu süre içinde mevcut sözleşmelerinden kaynaklanan alacaklarının tahsiline
yönelik işlemler dışında yeni bir ikrazatçılık faaliyetinde bulunamazlar. Kuruma başvuruda
bulunan ikrazatçılar Kuruldan gerekli izinleri almak suretiyle faaliyetlerine faktoring, finansal
kiralama veya finansman şirketi olarak devam edebilirler. Kurulacak bu şirketler bu Kanunun
5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan sermaye yükümlülüğünü üç yıl
içinde yerine getirmek zorundadır. Kuruma başvuruda bulunmayan veya başvurduğu halde
Kuruldan gerekli izinleri alamayanların ikrazatçılık faaliyet izinleri başka bir işleme gerek
kalmaksızın kendiliğinden sona erer.
Faktoring şirketlerinin asgari ödenmiş sermayelerinin artırılması
GEÇİCİ MADDE 6 – (Ek:20/2/2020-7222/24 md.)
(1) Faktoring şirketleri asgari ödenmiş sermayelerini bu maddenin yürürlük tarihinden
itibaren bir yıl içinde 5 inci maddede belirtilen tutara artırmak zorundadır.24
(2) Kurulca uygun görülmesi hâlinde birinci fıkrada yer alan süre Kurulca iki yılı
geçmemek üzere uzatılabilir.
(3) Bu maddede öngörülen sürelerde asgari ödenmiş sermayelerini artırmayanların
faaliyet izinleri iptal edilir.
Tasarruf finansman şirketlerinin intibak süreci
GEÇİCİ MADDE 7- (Ek:4/3/2021-7292/17 md.)
(1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte tasarruf finansman faaliyeti yürütenler,
yürürlük tarihinden itibaren bir ay içinde Kuruma başvuruda bulunmak, başvuru sırasında
durumlarını en geç altı ay içinde Kanun hükümlerine uygun hâle getireceklerine veya müşteri
hak ve menfaatlerini zarara uğratmadan tasfiye olacaklarına dair bir plan sunmak ve planın
uygun görülmesi hâlinde gereken işlemleri planda belirlenen süreler içerisinde yerine
getirmek zorundadır.
(2) Bu maddede belirtilen süre içerisinde Kuruma başvuruda bulunmaksızın tasarruf
finansman faaliyetinde bulunmaya devam edenler hakkında 46 ncı madde hükümleri uygulanır.
(3) Bu maddenin birinci fıkrasında yer alan altı aylık süre, Kanun hükümlerine uyum
sağlanmasına ilişkin ilave bir plan sunulması ve söz konusu planın Kurulca uygun görülmesi
hâlinde altı ayı geçmemek üzere uzatılabilir. Ayrıca Kurul, 5 inci maddenin birinci fıkrasının
(e) bendi dışındaki mevzuat hükümlerine uyum için intibak süresini altışar ayı geçmemek
üzere iki defa daha uzatmaya yetkilidir.
(4) Kuruma başvuruda bulunanlardan, bağımsız denetimden geçmiş mali tablolarına
göre varlıklarının yükümlülüklerini karşılayamayacağı tespit edilenler ile durumlarını
öngörülen süre içerisinde bu Kanun hükümlerine uygun hâle getirmeyenler veya sunduğu plan
Kurul tarafından yeterli görülmeyenler ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce
tasarruf finansman faaliyeti kapsamında müşterilerinden para toplayan ancak Kuruma
başvurmayanlar hakkında Kurul, 50/A maddesinin birinci fıkrası kapsamında tasfiyesine karar
verebilir. Tasfiyesine karar verilen şirketler hakkında aynı maddenin ikinci, üçüncü ve
dördüncü fıkra hükümleri uygulanır.
(5) Durumlarını bu Kanun hükümlerine uygun hâle getirerek intibak eden tasarruf
finansman şirketlerinin bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlük tarihi öncesinde akdettikleri
tasarruf finansman faaliyeti kapsamındaki sözleşmeler bu Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine
göre tadil olmaksızın uygulanmaya devam olunur. Bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlük
tarihinden önce düzenlenen sözleşmeler kapsamında tahsil edilmiş birikim tutarları hakkında da
39/B maddesinin ikinci fıkrası hükümleri uygulanır ve bu sözleşmeler hakkında Kurum 15 inci
maddenin dördüncü fıkrası uyarınca tahsisat tarihlerini ötelemeye yetkilidir.
(6) 1/1/2025 tarihine kadar yapılacak sözleşmelerde satıcı konumundaki üçüncü
kişilere hesaben ödeme ve tevsik edici belge şartı aranmaz.
24 4/3/2021 tarihli ve 7292 sayılı Kanunun 20 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “5 inci maddenin
ikinci fıkrasında” ibaresi “5 inci maddede” şeklinde değiştirilmiştir.
Finansal kiralama ve finansman şirketlerinin intibak süreci
GEÇİCİ MADDE 8- (Ek:4/3/2021-7292/18 md.)
(1) Finansal kiralama ve finansman şirketleri asgari ödenmiş sermayelerini bu
maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlük tarihinden itibaren altı ay içinde 5 inci maddenin
birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen tutara artırmak zorundadır.
(2) Kurulca uygun görülmesi hâlinde birinci fıkrada yer alan süre Kurulca altı ayı
geçmemek üzere uzatılabilir.
(3) Bu maddede öngörülen sürelerde asgari ödenmiş sermayelerini artırmayanların
faaliyet izinleri iptal edilir.
GEÇİCİ MADDE 9- (Ek:8/4/2022-7394/34 md.)
(1) Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, 50/A maddesi ve geçici 7 nci maddenin dördüncü
fıkrası kapsamında tasfiyelerine karar verilen ve tasfiyeleri Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu
tarafından atanan tasfiye komisyonlarınca yürütülen tasarruf finansman şirketlerine ait
tasarruf finansman sözleşmelerinden tasarruf döneminde olanları, bu Kanuna intibak
sürecinde olan ve/veya intibak sürecini tamamlayarak faaliyet izni alan şirketlerden talebi
bulunanlara devretmeye yetkilidir. Devre konu tasarruf finansman sözleşmelerine ilişkin
tasarruf tutarı karşılığı, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından nakit olarak tasfiye
masasına ödenir. Devre konu tasarruf tutarı, tasfiye halinde bulunan şirket ile bir sözleşme
kapsamında bir edinim sağlanmak üzere, herhangi bir finansman/tahsisat sağlanmadan bu
şirkete yatırılan organizasyon bedeli, katılım bedeli hariç ödenen taksit tutarlarının toplamını
ifade eder.
(2) Bu maddenin birinci fıkrası ve beşinci fıkrası kapsamında ödenen tutarlar,
devreden şirketin alacaklılar sıra cetveline, 2004 sayılı Kanunun 206 ncı maddesinin
dördüncü fıkrasında yer alan birinci sıra alacaklardan önce gelmek üzere Tasarruf Mevduatı
Sigorta Fonu adına imtiyazlı alacak kaydedilir.
(3) Devralan şirkete birinci fıkra ve beşinci fıkra kapsamında ödenen tutarların,
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından devreden şirketin sahiplerinden ve/veya kanuni
temsilcilerinden takip ve tahsilinde; 5411 sayılı Kanun ile temettü hariç ortaklık hakları ile
yönetim ve denetimi Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilen bankalar, şirketler ve
bunların varlıkları ile ilgili olarak Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna verilen yetkiler;
devreden şirketin ya da sahiplerinin Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna borçlu olup
olmadığına ve varlıkları üzerinde Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu haczi bulunup
bulunmadığına bakılmaksızın kıyasen uygulanır.
(4) Bu madde uyarınca yapılacak sözleşme devirlerine ilişkin tasarruf tutarlarının
tespitinde, devreden şirketin kayıt ve belgeleri esas alınır. Devir kapsamına, hukuki süreci
devam edenler hariç olmak üzere, devreden şirketin tasarruf dönemindeki tüm tasarruf
finansman sözleşmeleri dahildir.
(5) Tasarruf finansman sözleşmesi devredilen müşteri tarafından devralan şirkete
sözleşme fesih talebinde bulunulması halinde, ilgili tasarruf finansman sözleşmesi, devreden
şirkete iade edilir. İade edilen tasarruf finansman sözleşmesine ilişkin tasarruf tutarı ve bu
sözleşmeye ilişkin müşterinin ödediği organizasyon bedelinin yüzde yirmisi tasfiye masası
tarafından sıra cetveline tabi olmaksızın bir ay içinde müşteriye nakden ve defaten ödenir.
(6) Sözleşmesini devralan şirkette devam ettirmek isteyen müşterinin tasarruf tutarı,
devralan şirketin talebi üzerine tasfiye masası tarafından devralan şirkete mutabakat
tarihinden itibaren bir ay içinde nakden ve defaten ödenir. Tasfiye masası tarafından devralan
şirkete ödenecek tutar, müşterinin devreden şirkete ödemiş olduğu tasarruf tutarı ile sınırlıdır.
(7) Devralan şirkette sözleşmesini devam ettirmek isteyen müşteri ile devralan şirket
arasında yeni tasarruf finansman sözleşmesi imzalanır. Yeni tasarruf finansman
sözleşmesinde, müşterinin devreden şirkete eski sözleşme kapsamında ödemiş olduğu tasarruf
tutarı peşinat kabul edilir. Tasfiye başlangıç tarihinden, yeni sözleşme imzalandığı tarihe
kadar geçen süre sözleşme süresine eklenir ve devreden şirkette tasarruf ödemesi yapılan süre,
yeni sözleşme süresinden düşülür. Yeni sözleşmede, sözleşme bedelinin artırılması
durumunda, artış tutarına tekabül eden kısma ilişkin organizasyon bedelinin yarısı devralan
şirket tarafından müşteriden tahsil edilir. Yeni tasarruf finansman sözleşmesinin
imzalanmasıyla birlikte, eski sözleşme hükümsüz kalır.
(8) Tasfiye başlangıç tarihinden, yeni tasarruf finansman sözleşmesinin imzalandığı
tarihe kadar geçen sürede müşteri tarafından ödenmeyen taksitler için, tasarruf finansman
sözleşmesindeki gecikme ve temerrüt hükümleri uygulanmaz.
(9) Devralan şirket ile yeni tasarruf finansman sözleşmesi imzalayan müşterilere
tahsisat yapılabilmesi için, yeni sözleşmenin imzalandığı tarihte sözleşme tutarının yüzde
kırkı kadar tasarruf yapılmış olması ve tasarruf ödemesi yapılan sürenin, toplam sözleşme
süresinin beşte ikisine ulaşmış olması zorunludur.
(10) Devralan şirketin, devreden şirkete iade edilen tasarruf finansman sözleşmeleri ile
ilgili olarak, sözleşme kapsamında yatırılan tasarruf tutarı, organizasyon bedeli ve buna
benzer diğer herhangi bir tutarı müşteriye ödeme yükümlülüğü bulunmaz.
(11) Devreden şirkete iade edilen tasarruf finansman sözleşmeleri ile ilgili olarak,
tasarruf tutarı haricindeki organizasyon bedelinin yüzde sekseni ve buna benzer diğer alacak
talepleri, devreden şirketin tasfiye masasına, 2004 sayılı Kanunun 206 ncı maddesi
kapsamında dördüncü sıra alacağı olarak kaydedilir.
(12) Bu madde kapsamında, mevcut tasarruf finansman sözleşmelerinin devrine ilişkin
olarak devreden şirket, devralan şirket ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu arasında
düzenlenen sözleşmeler ile devreden şirketteki sözleşmesini devralan şirkette devam ettirmek
isteyen müşteri ile devralan şirket arasında düzenlenecek tasarruf finansman sözleşmeleri
damga vergisinden istisnadır.
(13) Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından, tasarruf finansman sözleşmelerini
devralma talebi bulunan şirketle ilgili olarak Kurulun uygun görüşü alınır.
(14) Tasarruf finansman sözleşmelerinin devrine ilişkin diğer usul ve esaslar Tasarruf
Mevduatı Sigorta Fonu Kurulu tarafından belirlenir.
(15) Birinci fıkra kapsamındaki işlemler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren bir yıl süre ile uygulanır.
Yürürlük
MADDE 53 – (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 54 – (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
6361 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN VEYA
ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ
TARİHLERİNİ GÖSTERİR TABLO