Kiralık Arabaya Yazılan Cezanın Ödenme Durumu
02.08.2021 tarihinde www.haberturk.com’da “Yargıtay’dan kiralık araç kararı! Cezalardan kiralayan sorumlu” başlığıyla yayınlanan Yargıtay 19. Ceza Dairesi kararı. Milyonlarca sürücüyü yakından ilgilendiren bir karara imza atan Yargıtay 19. Ceza Dairesi, kiralanan aracın ehliyetsiz üçüncü kişiye verilmesinde, kiraya verenin sorumlu tutulamayacağına hükmetti. Dosya içerisinde bulunan belgeler uyarınca … plakalı aracın 14.01.2020 tarih saat 18.46 ile 16.01.2020 tarih saat 19.50 arasında … isimli şahsa kiralandığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü’ nün internet sayfasından temin edilen belge çıktısı uyarınca anılan kiralama işleminin KABİS sistemine kaydedildiğinin anlaşıldığı, aracı kiralayan şahsın sürücü belgesi suretinin dosyada mevcut olduğu, Muğla Valiliği İl Emniyet Müdürlüğü’ nün 17.02.2020 tarihli cevabi yazısında 16.01.2020 tarih saat 02.24 ‘de … plakalı aracın … tarafından sürücü belgesiz olarak kullanılması nedeni ile muteriz hakkında da idari para cezası uygulandığının belirtildiği görülmekle; aracı, sürücü belgesi bulunan kiralayana kiraya veren muterizin, kira sözleşmesinde ismi bulunmayan üçüncü bir şahıs tarafından, kiralama dönemi içerisinde aracın sürücü belgesiz olarak kullanılmasından sorumlu tutulamayacağı anlaşılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 36/3-b maddesine aykırılık eyleminden dolayı kabahatli … hakkında Muğla Emniyet Müdürlüğü Trafik Denetleme Şube Müdürlüğünün 16/01/2020 tarihli ve MA 50757290 sayılı idarî para cezası karar tutanağı ile uygulanan 2.473,00 Türk lirası idarî para cezasına yönelik başvurunun reddine dair Muğla 2. Sulh Ceza Hâkimliğinin 25/03/2020 tarihli ve 2020/354 değişik iş sayılı kararıaleyhine Adalet Bakanlığının 22/10/2020 gün ve 12796 sayılı kanun yararına bozma istemini içeren yazısı ekinde bulunan dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 04/11/2020 gün ve KYB 2020-96520 sayılı ihbarnamesi ile Dairemize verilmekle okundu. Anılan ihbarnamede;
Benzer bir olaya ilişkin Yargıtay 19. Ceza Dairesinin 18/09/2017 tarihli ve 2016/15686 esas, 2017/6937 karar sayılı ilâmında, “…Araç kiralama şirketlerinin, 1774 sayılı Kimlik Bildirme Kanunu kapsamında, araç kiralama tarihlerinden belli bir süre önce, belli tarihlerde kullanmak üzere araç kiralayan kişilerin açık kimlik bilgilerini, yasada yer alan bilişim sistemine usulüne uygun biçimde kayıt yapmaları halinde; kiralama tarihleri içinde meydana gelebilecek trafik kural ihlallerini, o tarihte işletmecilerden araç kiralayan kişilerin yaptıkları kabul edilmelidir.
Keza, Anayasa’nın “İdarenin bütünlüğü ve kamu tüzel kişiliği” başlıklı 123. maddesi; “.. idare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir.” hükmünü amirdir. Dolayısıyla, 1774 sayılı yasa gereği oluşturulan kiralık araç kimlik bildirme sistemini denetlemek ve takip etmekle yükümlü olan idarenin, trafik kural ihlalinin yapıldığı anda aracı süren ve varsa kiralayan kişinin kimliğini tespit etmekle ve bu sistem üzerinde usulüne uygun kaydedilen ve aracı kiralayan kişinin kimlik bilgisi esas alınarak idari para cezası tutanağı düzenlemekle de yükümlü olduğu değerlendirilmektedir.
Dolayısıyla, itirazı değerlendiren mahkemece, aracı kiraya veren işletmecinin itiraz gerekçeleri ve elindeki kira sözleşmesi ile internet sistemi çıktısının bir örneği, cezayı düzenleyen idareye gönderilmek suretiyle, itiraz konusu kira sözleşmesi ve tutanağın, sistemde kayıtlı kiralık aracı kullanan kişinin kimlik bilgileri hakkında bir araştırma yapılarak düzenlenip düzenlenmediği sorulmaksızın itirazın reddine karar verilmesinde isabet bulunmadığı…” şeklinde belirtildiği üzere, motorlu aracın sürücü belgesi olmayan kişi tarafından sürülmesine izin vermekten araç tescil plakasına istinaden idarî yaptırım kararı düzenlendiği, ancak … plakalı aracın 14/01/2020 tarih ve saat 18:46 ile 16/01/2020 tarih ve saat 19:50 arasındaki dönemde … isimli şahsa kiralandığı, kabahat fiilinin işlendiği 16/01/2020 tarihinde saat 02:24 sıralarında aracın … adlı kişiye kiracı … tarafından verilmiş olduğu, kaldı ki muteriz tarafından anılan aracın dosya kapsamında bulunan 03/02/2020 tarihli belgeye göre Kiralık Araç Bildirim Sistemine (KABİS) kaydının girildiğinin anlaşılması karşısında, itirazın kabulü yerine yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmediği gerekçesiyle 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309.maddesi uyarınca anılan kararın kanun yararına bozulması isteminde bulunulmakla, gereği görüşülüp düşünüldü;
Dosya içerisinde bulunan belgeler uyarınca … plakalı aracın 14.01.2020 tarih saat 18.46 ile 16.01.2020 tarih saat 19.50 arasında … isimli şahsa kiralandığı veEmniyet Genel Müdürlüğü’ nün internet sayfasından temin edilen belge çıktısı uyarınca anılan kiralama işleminin KABİS sistemine kaydedildiğinin anlaşıldığı, aracı kiralayan şahsın sürücü belgesi suretinin dosyada mevcut olduğu, Muğla Valiliği İl Emniyet Müdürlüğü’ nün 17.02.2020 tarihli cevabi yazısında 16.01.2020 tarih saat 02.24 ‘de … plakalı aracın … tarafından sürücü belgesiz olarak kullanılması nedeni ile muteriz hakkında da idari para cezası uygulandığının belirtildiği görülmekle; aracı, sürücü belgesi bulunan kiralayana kiraya veren muterizin, kira sözleşmesinde ismi bulunmayan üçüncü bir şahıs tarafından, kiralama dönemi içerisinde aracın sürücü belgesiz olarak kullanılmasından sorumlu tutulamayacağıanlaşıldığından;
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği farklı gerekçe ile yerinde görüldüğünden, Muğla 2. Sulh Ceza Hâkimliğinin 25/03/2020 tarihli ve 2020/354 değişik iş sayılı kararının CMK’nin 309/4-d maddesi uyarınca kanun yararına BOZULMASINA, muteriz hakkında uygulanan idari paracezasının kaldırılmasına, 23/06/2021 tarihinde oy birliğiylekarar verildi.